sportchi harakati z=> tezkor samara > kumulativ samara (xulq - atvori) Amaliyotda sportchi (o‘z murabbiy, ustoz va jamoasi bilan
hamkorlikda) ushbu zanjiming boshlang‘ich bo‘g‘ini (xulqi)ga
ta’sir o‘tkazib oxirgi zveno - kumulativ samarada mo‘ljallangan
natijaga erishishni istashlari tabiiy.
Misol: murabbiy yuguruvchi sportchining chidamkorligini
rivojlantirish maqsadida unga, aytaylik, 300 metr masofaga
ma’lum tezlik va dam olish intervallari bilan 6 marta yugurib
kclishni taklif etdi, ya’ni murabbiy sportchining xulqini
boshqaradi. Buyuklamanibajarishnatijasida sportchiorganizmida
ayrim fiziologik siljishlar sodir bo‘ladi - tezkor trenirovka
samarnsi. Bunday mashg'ulotlarni muntazam bajarib borishda
ulur (siljishlar) ning izlari kumulativ trenirovka samarasiga -
yuguruvchining chidamkorligini o ‘sishiga olib keladi.
Keltirilgan sxema juda soddalashtirilgan, albatta. Uni aniq-
lashtirish lozim.
Aniqroq aytadigan bo‘lsak, sportchining harakati (xulqi) ni
murabbiy emas, balki sportchining o ‘zi boshqaradi. Murabbiy
sportchiga ko‘rsatma va buyruqlar beradi, sportchi esa ulami
bajarishi yoki bajarmasligi (bajarishni xohlamasligi yoki bajara
olmasligi) mumkin.
Sportchi o‘z murabbiyining barcha ko‘rsatmalarini bajarishga
intilmoqda deb faraz qilaylik. Bunday holda boshqarish sxemasi-
ning boshlang‘ich qismi quyidagicha ko‘rinishda bo‘ladi:
murabbiy => sportchi => xulq - atvor Sport trenirovkasidagi boshqarishning alohida xususiyati
shunda-ki, biz o‘zini-o‘zi boshqaradigan (inson organizmiga)
tizimga ta’sir o ‘tkazishga harakat qilamiz. Ushbu ta’sirga bu ti
zimning reaksiyasi esa bizga umuman noma’lum bo'lgan o'zining
qonuniyatlari bilan aniqlanadi.
13
Shuning uchun, zanjirda quyidagidek sababiy bog‘lanishlar :
