• Topshiriqlar
    		•

    Toshkent – 2022 kimyo




    Download 70.56 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet40/43
    Sana26.11.2022
    Hajmi70.56 Mb.
    #31890
    1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   43
    Bog'liq
    7 SINF XIMIYA YANGI NASHR 2022 indd 7 53
    taqdimot, 7вввввв, 71, Sezgi. Axrarova Shoira Batirovna MM-8 PP guruh — копия, ДОКУМЕНТ, 68366, to\'liq zaboyli burg\'ulash.olmosli dolotalar, jadval, CE8fw7uYNnkwkwvtvk5JT9VGdBrvfld3LGbiDQSv, 6-amaliy, Asliddin5, Anvar 7, larexdan 4 mustaqil ish, 1 sharh ishi kiber
    Asosiy tushunchalar 
    Izotoplar – protonlar soni 
    bir xil, massalari har xil (A) 
    bo‘lgan atomlar.
    Izobarlar – massalari bir xil 
    (A) va protonlar soni har xil 
    bo‘lgan atomlar.
    Izotonlar – bir xil miqdordagi 
    neytronlarga, turli protonlar va 
    massalarga ega atomlardir.
    Atom massa – berilgan ele-
    ment izotoplarining o‘rta 
    cha 
    massasi.
    Element izotoplari tabiatda teng taqsimlangan holda 
    uchramaydi. Berilgan element izotoplari orasida ba’zi-
    lari ko‘proq, boshqalari esa kamroq miqdorda uchray-
    di. Uglerodning uchta izotoplari orasida, masalan, 
    12
    C 
    eng keng tarqalgan. Vodorodning uchta izotoplari orasi-
    da protiy eng keng tarqalgan. E’tibor bering, elektronlar 
    kimyoviy xususiyatlar uchun javobgar bo‘lgani sabab-
    li, elementning izotoplari bir xil kimyoviy xususiyatlar-
    ga ega. Biroq ular zichlik kabi fizik xususiyatlarda farq-
    lanadi.
    Xlorning ikkita izotopi tabiatda turli foizlarda mavjud: 
    atomlarning 75% : 
    35
    Cl va 25% : 
    37
    Cl. Shunday qilib, 
    xlorning atom massasi ikki izotopning o‘rtacha massasi 
    sifatida hisoblanadi.
    Xlorning o‘rtacha atom massasi = = (0,75 x 35) + (0,25 x 37) = 35,5
    Atom massalari odatda birliksiz beriladi.
    Izobarlar – massalari bir xil (A) va 
    protonlar soni har xil bo‘lgan atomlar. 
    Masalan:
    40
    K
    40
    Ca
    A = 40 A = 40
    Z = 19 Z = 20
    Ular turli xil kimyoviy elementlarning atom-
    lari, ammo ular bir xil massaga ega.
    Izotonlar bir xil miqdordagi neytronlarga, 
    lekin turli protonlar va massalarga 
    ega atomlardir. Ular turli xil kimyoviy 
    elementlarning atomlari. Masalan:
    A = 
    37
    CI A = 
    40
    Ca
    Z = 17 Z = 20
    n = 20 n = 20
    Izotonlar turli xil kimyoviy va fizik xusu-
    siyat larga ega.
    (75 x 35) + (25 x 37)
    (100)
    Topshiriqlar
    1. D. I. Mendeleyev kimyoviy elementlar jadvaliga qarab atomlari quyidagicha tuzilgan element-
    lar nomini yozing:
    A) 6 proton, 6 neytron, 6 elektron: -------------------------
    B) 12 proton, 12 neytron, 12 elektron: -------------------- 
    C) 56 proton, 81 neytron, 56 elektron: --------------------
    2. Jadvalda harflar bilan ko‘rsatilgan nechta turli ele mentlar keltirilgan? Ulardan qaysi biri bir xil 
    elementning izotoplari hisoblanadi?
    Element Elektronlar soni Protonlar soni Neytronlar soni
    A
    5
    5
    6
    B
    19
    19
    20
    C
    5
    5
    5
    D
    35
    35
    44
    E
    35
    35
    46
    3. Kislorodning barcha atomlari bir xil massaga ega. Bu tasdiq to‘g‘rimi?
    4. Kichikroq kislorod atomlarini hosil qilish uchun kislorod atomini ikkiga bo‘lish mumkinmi?
    5. Mis atomi bo‘linadimi? Agar u bo‘linadigan bo‘lsa, mis atomidagi kichik zarrachalar qanday 
    nomlanadi?
    @edurtm_uz

    51
    1852-yili Edvard Franklend atom materi-
    yaning boshqa zarrachalari bilan hosil qilishi 
    mumkin bo‘lgan ma’lum miqdordagi kimyoviy 
    bog‘lanishlar borligini taxmin qildi. Franklend 
    keyinchalik “valentlik” deb nom olgan atama-
    ni tasniflash uchun “bog‘lovchi kuch” ibora-
    sini ishlatgan.

    Download 70.56 Mb.
    1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   43




    Download 70.56 Mb.
    Pdf ko'rish