• Qism to’plam.
  • Toshkent axborot texnologiyalari universiteti mustaqil ish




    Download 0,73 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet8/11
    Sana18.05.2024
    Hajmi0,73 Mb.
    #242936
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
    Bog'liq
    Diskret tuzilmalar Mustaqil ish Yusupov Husniddin

    Eslatma: 
    agar s
    1
    Rs
    2
    bo‘lsa, so‘ng [s
    1
    ]=[s
    2
    ], chunki s
    1
    va s
    2
    ekvivalent, S ning aynan 
    bir xil elementlaridir. 
    Tartib munosabati. 
    Endi tartib munosabatini qaraymiz. 
    «Tartib» so‘zi kundalik hayotimizda doimo uchraydi. Masalan, jismoniy tarbiya 
    darslarida talabalarning bo‘y-bo‘yiga qarab joy- lashishi tartibi, o‘zbek alfavitida 
    harflarning kelish tartibi va hokazo. 
    23-ta’rif. 
    Agar X to‘plamdagi R munosabat tranzitiv bo‘lsa va simmetrik bo‘lmasa, 
    u holda bu munosabat tartib munosabati deyiladi. X to‘plam esa tartib munosabati bilan 
    tartiblangan deb ataladi. 
    Masalan, 
    X={3,6,9,18} to‘plamni «kichik» munosabati yorda- mida tartiblash 
    mumkin. Boshlang‘ich ta’limning birinchi sinfida o‘quvchilar «katta» va «kichik» 
    munosabatlari bilan keyinchalik esa kesmalar uchun «uzun» va «qisqa» munosabatlari 


    bilan tanishadilar. Bu munosabatlar yordamida sonlar va kesmalar to‘plamida tartib 
    o‘rnatiladi. 
    Tartib munosabati qat’iy va noqat’iy tartib munosabatiga bo‘li- nadi va bu bo‘linish 
    munosabatning asimmetrik yoki antisimmetrik bo‘lishi bilan bog‘liq. «Katta» va 
    «kichik» munosabatlari qat’iy tartib munosabati bo‘lsa, «katta emas» va 
    «karrali» munosabatlari noqat’iy tartib munosabati hisoblanadi. 
    Teorema
    . R-S to‘plamdagi ekvivalentlik munosabati, [s] va [s′] ekvivalentlik 
    sinflari bo‘lsin. U holda yoki [s]=[s′], bu yerda sRs′, yoki [s]∩[s′] = 

    , qachonki s R s′. 
    Isbot. Faraz qilaylik, [s]∩[s′]≠
    ∅ 
    bo‘lsin, aytish mumkinki, shunday t element 
    topiladiki, t

    [s]∩[s′] bo‘ladi. Shuning uchun sRt va s′Rt o‘rinli ekanligidan, simmetriklik 
    asosida sRt va tRs′ o‘rinli ekanligi kelib chiqadi. Tranzitivlikdan foydalanib ko‘ramizki, 
    sRs′s va s′ ning ekvivalentligini yoki S dagi aynan bitta element ekanini bildiradi. Bundan 
    [s]=[s′] ekanligi kelib chiqadi. Yagona boshqa imkoniyat [s]∩[s’]=

    dan iborat bo‘lib, 
    bu holda sRs′ ekanligi o‘z-o‘zidan ma`lum bo‘ladi. 
    Yuqorida amalga oshirilgan isbot natijasida shuni ko‘ramizki, S to‘plamdagi R 
    munosabatning ekvivalentligi to‘plamni kesishmaydigan ekvivalentlik sinflariga ajratar 
    ekan. 
    Qism to’plam.
    Asosiy sonli to’plamlar TA’RIF. Y to’plamning har bir elementi X to’plamning ham 
    elementi bo’lsa, Y to’plamga X to’plamning qism to’plami deyiladi X

    Y yoki Y

    X kabi 
    belgilanadi. 

    belgisi biror to’plamni qismini anglatadi.
    1) 
    ∅⊂
    А ixtiyoriy A to’plam uchun;
    2) А

    А ixtiyoriy А to’plam uchun;
    3) В

    А bo’lgani bilan А

    В emas;
    4) Agar А

    В va В

    А bo’lsa, u holda А=В;
    5) Agar А

    В va В

    С bo’lsa, u holda А

    С


    Download 0,73 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




    Download 0,73 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Toshkent axborot texnologiyalari universiteti mustaqil ish

    Download 0,73 Mb.
    Pdf ko'rish