Tavsiya etilayotgan adabiyotlar:
1. Karimov I.A. O‘zbekiston XXI asrga intilmoqda. – T.: O‘zbekiston, 1999.
2. Karimov I.A. Yuksak malakali mutaxassislar taraqqiyot omili. – T.: O‘zbekiston, 1995.
3. Karimov I.A. Barkamol avlod O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. – T.: O‘zbekiston, 1997.
4. Nishonova S. Komil insonni tarbiyasi: o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun qo‘llnama. T.: Istiqlol.-2003.
5. Bordavskaya N.V., Rean A.A. Pedagogika.-M.: «Piter», 2004.
6. Munavvarov A.Q. Pedagogika. – T.: O‘qituvchi, 1996.
7. www. bilimdon. uz. - O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining asosiy veb sayti.
17 – мавзу Kasb ta`limini umumiy o’rta ta`lim, oliy ta`lim va fan bilan integratsiyalash
Reja:
Zamonaviy fan – texnika taraqqiyoti va uning mazmun - mohiyati.
Ta’lim mazmunida “Fan ta’lim amaliyot” integratsiyasining zarurligi.
Zamonaviy ta’lim mazmunini belgilashga asos bo‘ladigan meyoriy va qonuniy asoslar.
Toshkent maktabi” deb nom olgan ilmiy yo‘nalish dunyoga mashhur. Yadro fizikasi va giofizika, gelotexnika va elektronika, aerogidromexanika va gaz dinamikasi yutuqlari xalq xo‘jaligining turli sohalariga tadbiq qilinmoqdi. Bioorganik va fizik, kimyo, o‘simlik moddali va yuqori molikulalar birikmalar kimyosi ko‘plab tabiiy va sun’iy kimyoviy moddalarni olish imkonini berdi. Botanika Zamonaviy fan – texnika taraqqiyoti va uning mazmun - mohiyati.
Ma’lumki, har qanday olatda ham ilmiy – texnika taraqqiyotining bosib o‘tgan tarixiy asoslari bor. Bunga yaqin kelajakka bir nazar solaylik. XX asrning o‘rtalariga kelib fanning ijtimoiy hayotdagi roli mislsiz darajada oshdi. Fanlar taraqqiyotidagi inqiloblarning harakteri o‘zgardi, ya’ni ilm sohasidagi inqiloblar texnika sohasidagi axborotlar bilan uyg‘unlashib ketdi va ilmiy – texnika inqilobi yuzaga keldi. XX asr 40 – yillarining oxirlaridagi ilmiy – texnika inqilobi fanining bevosita ishlab chiqarish kuchlariga aylanish natijasida fanning o‘zida, texnikada va ishlab chiqarishda katta sifat o‘zgarishlariga olib keldi. Natijada har 10 – 15 yilda ilmiy faoliyat hajmi ikki marta oshib kela boshladi. Shu narsani mamnuniyat bilan qayd etish mumkinki XX asrning 70 – yillaridagi olim va ilmiy xodimlar soni butun fan taraqqiyoti davrlarida yashagan olimlar sonining 90 % dan ko‘prog‘ini tashkil etadi, degan xulosalarga ham kelindi. Umuman olganda shuni qayd etish mumkinki, jahon miqiyosida ilmiy xodimlarning o‘sish foizi aholining o‘sish foiziga qaraganda bir necha marta ortiq, ya’ni fan va ta’lim ijtimoiy salohiyatning muhim omiliga aylandi.
Natijada XX asrlarda ixtisoslashgan ilmiy tashkilotlar (muassasalar) soni keskin ravishda oshdi. Fan sohalari bo‘yicha ilmiy muassasalar tashkil bo‘la boshladi hamda yangi nomdagi fanlar yo‘nalishlari va ularga xos ta’lim mazmuni yuzaga kela boshladi. Jumladan, kibernetika (iqtisodiy kibernetika, bio – med kibernetika, texnika kibernetikasi va h.k.), matematik lingvistika, giofizika, biotexnika, ehtimollar nazariyasi, ergonomia, informatika, texnik estetika va shu kabilar yangi nom olgan fan yo‘nalishlaridir. Bularning hammasi fan sohalarini rivojlantirishda katta rol o‘ynaydi. Jumladan. Ona vatanimizda qadimgi matematika, falakiyot ilmi, tibbiyot, geodeziya, geografiya va shu kabi fanlar rivojida uyg‘onish davrlari, ya’ni Sharq madaniy yuksalishining “Oltin davri” deb atalgan bo‘lsa, bugungi kunda ham ma’lum va mashhurligini yo‘qotgan emas, ya’ni bugungi kunda matematik statistika va integral tenglamalar, sonlar nazariyasi, hisoblash matematikasi sohalarida katta yutuqlar qo‘lga kiritildi. Ehtimollar nazariyasi bo‘yicha “va seleksiya, zoologiya va meditsina, bioximiya, biofizika va gioximiya, giologiya va seysmologiya yirik muvaffaqiyatlargan erishdi.
Keyingi chorak asr davomida ilmiy – texnik taraqqiyotga nazar tashlasak, bu davr ichida ko‘pincha, ayniqsa fizika, matematika, mexanika, ximiya, biologiya kabi aniq fanlar va shu bilan birga texnikada tamomila yangicha sifat va tamoyillarga ega bo‘lgan qonunlar, nazariyalar va gipotezalarning vujudga kelganligini shohidi bo‘lamiz. Fanlarning o‘zaro hamkorligi tezlashib, fanning yangi sohalari paydo bo‘la boshladi. Bular ta’lim mazmuniga ham sezilarli ta’sir ko‘rsatdi va bular o‘z navbatida texnika – texnologiya taraqqiyoti uchun xizmat qiladi. Ayniqsa, hozirgi kunda xalq xo‘jaligini boshqarishni avtomatlashtirish keng ko‘lamda amalga oshirilmoqda. Bu borada fan - texnika yutuqlarini o‘z navbatida yoshlarga yetkazib borish, hozirgi zamon darslarga qo‘yilgan talablardan biridir.
|
