• 1.Raqobatning iqtisodiy mazmuni va shakllanishining asosiy tamoyillari 2.Raqobat nazariyalar
  • Vazirligitermiz muhandislik texnologiya instituti energetika va konchilik ishi fakulteti elektr energetika ta




    Download 0,75 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet11/34
    Sana13.05.2024
    Hajmi0,75 Mb.
    #228742
    1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   34
    Bog'liq
    jahongir MUSTAQIL ISH SOHA IQTISODIYOTI

     
     
     
     
     
     
     
    9.Mavzu :Mamlakatimizning raqobatbardoshligini oshirishni 
    taminlash uchun iqtisodiyitni tarkibiy o’zgartirish 
    jarayonlarinichuqurlashtirish siyosatini davom ettirish
    Reja: 
    1.Raqobatning iqtisodiy mazmuni va shakllanishining asosiy tamoyillari 
    2.Raqobat nazariyalar 
    Raqobat - iqtisodiy kategoriya sifatida bozor iqtisodiyotining va umuman tovar xo‘jaligining eng 
    muhim belgisi, uni rivojlantirish vositasi, bozor mexanizmining asosiy tarkibiy qismlaridan biri 
    hisoblanadi. Bozor iqtisodiyoti o‘zining yetuklik darajasi va rivojlanish xususiyatlaridan qat‘iy nazar 
    raqobatning mavjud bo‘lishini 
    taqozo etadi. SHu bilan birga, bozor iqtisodiyoti rivojlanib 
    borishi bilan raqobatchilik munosabatlari ham takomillashib, o‘z shakllarini o‘zgartirib boradi. 
    Raqobat tushunchasi shu qadar serqirraki, uni qandaydir yagona umumiy ta‘rif bilan qamrab olish 
    mumkin emas. «Raqobat» tushunchasini aniqlashtirishning ba‘zi bir nuqtai nazarlariga to‘xtalib 
    o‘tish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Raqobat tushunchasi turli izohli lug‘at va 
    ma‘lumotnomalarda turlicha ta‘riflanadi. Jumladan, «Yazuk biznesa» nomli lug‘atda: «Raqobat 
    (lotincha concurrere – to‘qnashuv; inglizcha competition, rivalry) – bozorda ishtirok etayotgan 
    korxonalar o‘rtasidagi o‘z mahsulotlarini sotishning eng qulay imkoniyatlarini ta‘minlash, 
    xaridorlarning turli-tuman ehtiyojlarini qondirishmaqsadidagi o‘zaro ta‘sir, o‘zaro aloqa va kurash 


    iqtisodiy jarayonidir. Raqobat va monopoliya dialektik birlikni tashkil etib, doimo bozorda bir-
    birlariga qarama-qarshi turadilar»deb ifodalangan. Bundan ko‘rinadiki, raqobatni nafaqat kurash, 
    balki o‘zaro ta‘sir va aloqa jarayoni sifatida ham talqin etilgan. 
    Raqobat kurashi va uni harakatlantiruvchi kuchlar, monopoliyaga qarshi boshqaruv 
    mexanizmlari haqida dastlabki to‘laqonli nazariy qoidalar faqat XVIII asrning o‘rtalariga kelib 
    paydo bo‘lgan. Bunda klassik siѐsiy iqtisod vakillari sanalgan A.Smit va D.Rikardoning xizmatlari 
    kattadir. Keyingi davrlarda F.Perru, A.Marshall, Dj.Keyns, V.Leontev, Y.SHumpeter, P.Sraffa, 
    M.Porter, F.Kotler va boshqalarning mehnatlari tufayli raqobat nazariyasi yanada rivoj topdi. 
    Raqobat mohiyatiga to‘xtalar ekanmiz, uni asosan uch xil ѐndashuvga bo‘lish mumkin. 
    Jumladan, xulq-atvor ѐndashuvi, strukturali yondashuv va funktsional yondashuv. Raqobatning xulq-
    atvor yondashuviga A.Smitning qarashlarini kiritish mumkin. U raqobatni bozor sub‘ektlari o‘rtasida 
    tovarlar xarid qilishva sotish borasida qulayroq sharoitlar uchun olib boriladigan, 
    to‘g‘ri, halol, til biriktirishlarsiz kurash, musobaqa bilanbog‘lagan. U raqobat kurashining asosiy 
    usuli deb narx o‘zgarishlarini bilgan. Bunda u jamoa irodasi (ixtiyori) bilan boshqarilmaydigan
    umumiy mo‘ljallarga ega bo‘lmagan bozorda qat‘iy xulq-atvor qoidalariga amal qilishini qayd 
    etgan. Demak, raqobat –bozor qatnashchilari faoliyatini muvofiqlashtiruvchi aynano‘sha 
    «ko‘rinmas qo‘l»dir. F.Perru raqobatni doimiy tahdidli harakat sifatida tushuntiradi. Inson o‘z 
    manfaatini ko‘zlab qimmatroq sotib, arzon xarid qilishga intiladi. SHuning uchun raqobat bilan doimiy 
    to‘qashishga to‘g‘ri keladi. 

    Download 0,75 Mb.
    1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   34




    Download 0,75 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Vazirligitermiz muhandislik texnologiya instituti energetika va konchilik ishi fakulteti elektr energetika ta

    Download 0,75 Mb.
    Pdf ko'rish