Inersiya momentini aniqlash uchun keltirilgan va dastlabki
(keltirishgacha bo‘lgan) mexanik tizimlarning kinetik energiyala-
rining tengligidan foydalanamiz. Masalan, 1.8- rasmda keltirilgan
elektr yuritma sxemasi uchun quyidagini olamiz:
Jkdco2tf J ma)m2 —fcs------- = __:__5__ j . _±—2__ -j______ Ш —JSL- / i 1 74
2 2 2 2 bu yerda:
Jkel - tizimning o‘qiga keltirilgan inersiya momenti;
Jd, - dastlabki mexanik tizim qismlarining mos o‘qlardagi
inersiya momenti; ood, со/,
щ ••• ®m - dvigatel o‘qi, uzatish
qurilmasi va mexanizmning burchak tezliklari.
Bundan
J M - J d + - ^ + - Z + ™ + - jr (1.18)
J \ Jl Jm bu yerda: //...
j n, j m - dvigatel, uzatish qurilmasining ayrim
aylanuvchi zvenolari va ijrochi mexanizm o‘qlari orasidagi
uzatish nisbati.
Hisoblash ishlarini soddalashtirish uchun quyidagi tenglikdan
foydalanamiz:
hei=8Jd + J j2m (1-19)
bu yerda: koeffitsiyent 5 nafaqat dvigatel o‘qidagi qo‘shimcha
inersiyalarni, balki uzatish qurilmasidagi inersiya momentlarini
ham hisobga oladi. Odatda 5=1,1 dan 1,3 gacha deb qabul
qilinadi. Ba’zan inersiya momenti / о‘miga siltash momenti
GD 2
dan foydalaniladi:
G D 2 =m (2p)2 =
4J, bu yerda:
G - m ta aylanuvchi qismlar massasi.
Ilgarilama harakatdagi massalarni harakatga keltirishni kine
tik energiyalaming tengligi asosida bajaramiz. (1.10- rasm)
Jkei
/2= J
a 2d /2 + mu2/2,
bu yerda:
J - dvigatel rotorining va yuk ko‘taruvchi qurilma
barabanining inersiya momenti; cod - dvigatel o‘qining burchak
tezligi;
m - siljiyotgan yuk
G ning massasi;
v - yukning chiziqli
tezligi.
Jkei=J+ mv2/ (o2d= J+J1,
(1.20)
bu yerda:
J1 - massa
m ning inersiyasini aylanma harakatga
keltirishni tavsiflovchi ekvivalent inersiya momenti.
