• 2 0 - §. Ixtiyoriy kuchlar sistemasining muvozanat shartlari
  • ‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim yazirligi q‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi




    Download 6,72 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet22/191
    Sana15.01.2024
    Hajmi6,72 Mb.
    #137496
    1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   191
    Bog'liq
    1048 pdf 63c96812dd27f 1674143762

    44-rasm.
    45-rasm.
    46-rasm.
    Haqiqatan ham, bu holni to ‘g ‘riligini ko‘rsatish uchun bosh m o- 
    m entning tashkil etuvchilami shunday o ‘zgartiram izki, R' = R" = R 
    b o ‘lib, 
    R '
    esa bosh vektor 
    R
    yo‘nalgan chiziq b o ‘yicha unga qa- 
    ram a-qarshi yo'nalsin (44-rasm).
    Bu holda 
    ( R , R ' )
    <=> 0 b o ‘lib, О nuqtadan 
    A O = M / R
    m asofada
    R" = R
    joylashadi. Demak, 
    A
    nuqtada bitta bosh vektor hosil b o iad i.
    4. Bosh vektor bilan bosh m o m ent b ir t o ‘g ‘ri chiziq b o ‘ylab 
    joylashsa,bunday hoi dinamo (dinamik vint) deyiladi.
    Bosh vektor ham da bosh m o m en t nolga ten g boMmay va ular 
    perpendikular bo‘lmasa, kuchlar sistemasi dinam oga keltiriladi. Bu- 
    ning to ‘g ‘riligini isbotlash uchun bosh m om entni tashkil etuvchilar- 
    ga ajratam iz. Bu tashkil etuvchilardan biri bosh vektor bo‘ylab, ik- 
    kinchisi bosh vektorga perpendikular bo‘lsin (45-rasm).
    Endi 
    R
    bilan
    M 2
    ga 3 -h o ln i qoM lasak, 
    О n u q ta d a n
    А О = 
    M

    sin 
    у / R
    m asofada bosh v ek to r 
    R"

    R
    hosil boMadi. 
    Shunday qilib, ixtiyoriy kuchlar sistemasining О nuqtadagi m om en­
    ti A/-cos
    A
    nu q ­
    tadagi bosh vektorga keltiriladi. Juft kuchning m om enti vektori er­
    kin boMgani uchun Л/, ni 
    A
    nuqtaga ko‘chirish m um kin. D em ak, 
    kuchlar sistemasi dinamoga keltirildi (46-rasm).
    M x
    va 
    R
    vektorlar yo‘nalgan o ‘q markaziy vint o ‘qi deyiladi.
    5. Bosh vektor ham da bosh m om ent nolga teng boMsa, ixtiyoriy 
    kuchlar sistemasi muvozanatlashadi.
    2 0 - §. Ixtiyoriy kuchlar sistemasining muvozanat shartlari
    Fazoda joylashgan ixtiyoriy kuchlar sistemasi t a ’siridagi jism m u­
    vozanatda boMishi uchun bu kuchlarning bosh vektori h am da bosh 
    m om enti nolga teng boMishi zarur va yetarlidir:
    31


    R = 0 , M = 0 . 
    (20.1)
    (20.1) ni D ekart koordinata o ‘qlariga proyeksiyalaymiz:
    Rx = Z ^ v x = 0 , Ry = Z ^ = 0 , Rz = ^ F VZ = 0 ;
    (20.2)
    M x = Ъ тх ( К ) = 0, My =my ( F v ) = 0, M z = Y .mz ( Fv ) = 0 •
    Ixtiyoriy kuchlar tekislikda joylashgan b o ‘lsa, ularning m uvoza­
    nat sharti quyidagicha bo'ladi:
    Fvx = 0, 
    = 0 , Z m o ( X ) = 0- 
    (20.3)
    Agarda kuchlar sistemasi fazo (tekislik) da kesishuvchi kuchlar­
    dan iborat b o ‘lsa, ularning m uvozanat shartlari mos ravishda quyi­
    dagicha yoziladi:
    Z F VX = 0 , £ F vy = 0 , ^ F vz = 0 ; 
    (20.4)
    E 'V * = 0 , I Fvy = 0 . 
    (20.5)
    Ixtiyoriy kuchlar sistemasi Oz o ‘qqa parallel b o ‘lsa, (20.2) ning 
    birinchi ikkitasi va oxirgisi aynan nolga teng b o ‘ladi. N atijada fazo­
    dagi parallel kuchlarning m uvozanat sharti quyidagicha b o ‘ladi:
    = 0 , 1
    Z ' n x ( K ) = 0, Z ^ ( K ) = o. 
    (20.6)
    Agar parallel kuchlar tekislikda joylashgan bo‘lsa,(20.3) ni shun­
    day yozish mumkin:

    Fvy = 0 , Z " * o ( ^ ) = 0. 
    (20.7)
    Bunda kuchlar Oy o ‘qiga parallel b o ‘ladi.

    Download 6,72 Mb.
    1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   191




    Download 6,72 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    ‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim yazirligi q‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

    Download 6,72 Mb.
    Pdf ko'rish