-rasm. Motor-variator-reduktorlarning umumiy komponovkalash

290 
 
4.1.8-rasm. Yuqori momentli dvigatel 
 
Yuqori momentli dvigatellar kichik tezliklarda (1000 ayl/min gacha) va 
yuqori momentlarda (60000 N·m gacha) aylanma harakatni ta’minlash uchun 
yaratilgan. 
Asosiy xususiyatlari: 
- 
kuchli reduktorlarni inkor etish imkoniyati; 
- 
doimiy magnitlardagi sovuq rotor; 
- 
katta F.I.K. (0,9 dan katta); 
- 
yuqori solishtirma xarakteristikalari (100 N·m/kg gacha); 
- 
yangi avlod materiallarni qo`llash. 
Ventilli yuqori momentli dvigatellarda rotoridagi qutublari holatini aniqlash 
uchun qo`shimcha texnik vositalar o`rnatiladi (masalan, Xoll datchigi, induktiv va 
fotoelektrik datchiklar). 
Odatda yuqori momentli dvigatellar 0,1-1∙10
3
ayl/min aylanish 
chastotalarida ishonchli barqaror ishlaydilar. Bu aylanish chastotalari metall 
kesuvchi stanoklar va sanoat robotlarida ko`p qo`llaniladi. 
Ular oraliq uzatmalarsiz asosiy valga ulanganda katta aylanuvchi moment 
hosil qilishadi. Juda kichik vaqt mobaynida va kichik aylanish chastotalarida (20-
50 martalik) ko`p aylanish momenti hosil qiladi, shuning uchun ular tez ishlashi va 

291 
katta 
yuklamalarga 
chidamliligi 
bilan 
ajralib 
turadi. 
Elektrmagnitli 
dvigatellardagidek ishlash vaqtida isib ketadigan qo`zg`alish o`ramining yo`qligi 
tufayli doimiy magnitli bu dvigatellarda isish ancha kam.
Yuqori momentli dvigatellar yuritmalarida reduktorning bo`lmasligi 
quyidagi afzalliklarni keltirib chiqaradi: 
- 
konstruktsiyaning kompaktliligi va modulliligi, material hajmining 
kamayishi; 
- 
tirqishlar yo`qligi tufayli yuritmaning aniqlilik xarakteristikalarining 
yuqoriligi; 
- 
mexanik 
transmissiyadagi 
ishqalanishlarning 
yo`qligi 
tufayli 
pozitsiyalash va nochiziqli dinamik effektlar noaniqliklarining kamayishi ; 
- 
rezonansli chastotaning oshishi. 
Mexatronikada harakat modullarining muhim rivojlanish bosqichlaridan biri 
bu – “dvigatel-ishchi organ” tipidagi modullarni ishlab chiqishdir. Ishlash 
ob’ektlariga ishchi organning maqsadga muvofiq ta’sir etishni amalga oshiruvchi 
texnologik mexatronika tizimlari uchun ushbu konstruktiv modullar katta 
ahamiyatga ega. 
“Dvigatel- ishchi organ” tipidagi modullardan har xil turdagi o`zi yurar 
vositalar (elektrvelosipedlar va elektrmobillarda, robokar va mobil robotlarda hamda 
b.da) yuritmalarida keng qo`llaniladi. 

Download 10,93 Mb.