Samad Vurgunxotirasiga
Uchrashuv
Tongdan xayolimni ajib ruh bezar,
Yasan-tusandaman bir hayajonda.
Xazar to‘lqinimas, bir to'fon kezar
Ham shodlik, ham afsun qamragan jonda.
Bugun butun o'lka Vurgunga mehmon,
Men ham.
Oalb to'fonin bosmoqqa yo‘q kuch.
Men bu zinalardan yurmog'im mahol,
O, yurak!
Hayotda bir bo'lsa ham uch!
Uch!
Marmar zinalar sovuq ko'ksida
Lovullab chaqnaydi u tirik izlar.
Nahot yurmoqdamiz izlar ustida
Sogingan, gunohkor do'stlari — bizlar?
Uch, mening yuragim, jismim olib uch,
Pillapoyalarga bosmayin qadam.
Yuksak bu arshdagi mangulikni quch,
Sadoqating ko'rsat bu muqaddas dam!
0 , marmar zinalar,
Tilsiz shohidlar!
Shoir yuragida ko'chkilar ko'chib,
Ilhom qanotida burgutday uchib
Goh horg'in, goh chaqin bo‘lib o'tgandir?
Maftunlar,
Muxlislar,
Intiq shogirdlar,
Sha’ni, kuyi tengdosh ne-ne shoirlar
Bu pok ostonada mendek kutgandir?
Hech kimni kuttirmay chorlagan shoir,
Butun Ozarbayjon tuprogi bo'lib.
Kir, yurak, gar esang uchishga qodir,
Mezbon kutib qoldi, mehrga to'lib...
Yo Rab!
Hamma, har ne bunda egasiga zor!
Rafiqa, farzandlar, qalami, sozi...
Bizning quloqlarda yoniq, fusunkor
Tirik nafasi-yu, o'chmas ovozi...
Qalb!
Aziz izlarning ustidan emas,
Ergashib/kirishda menga berding kuch,
Endi visol damin sevinchidan uch.
Bir dona papiros...
Men papirosni sevgan, chekkan emasman,
Ilk bor papirosni bildim muqaddas.
Mahbubga otashin bera bilmasdan
Qolgan yurak kabi bejon-u besas.
Ko'zlarga ko'rinmay, tutab tugamay,
Seni kutib, yonib yotibdi goyo.
Agar bo'lsa ichilmayin qolgan may
Qurib yo'qolardi misoli ro‘yo.
Bor vujudni jannat o'tida yoqqan
Ijodning muqaddas, munis makoni —
Stoling ustida yatim, za’faron
Bir papiros qolmish!
Ey, She’r xoqoni,
Sen qancha yurakni zabt etding bejang,
Qay kuch seni etdi xumordan mahrum?
Senday alp qudratning holin etib tang
Keksa hasadiga etdimi mahkum?
Bir dona papiros qolmish chekilmay,
Sening lablaringning oromiga zor.
O, qancha qo'shiqlar qoldi bitilmay,
Bizning dilda yangi ocholmay gulzor.
Bir dona papiros qoldi chekilmay,
Qancha chekilganin bilmasding o'zing.
Bir tasalli:
Mangu sarg‘ayish bilmay
Har dilda ming bahor ochib har so'zing,
Jismida ona-yurt qo'shigin olib,
Sen kezmagan jahon kezib yuribdi.
Bir dona papiros yonolmay qolib,
Noming quyosh yanglig' porlab turibdi...
1979
&umi sevmay qo'ydim...
Tunni sevmay qoydim,
Bir sirni tuydim.
Har tun uzib ketar umrimdan bir kun.
Tomchi toma-toma ko‘l bo'lgandek lim,
Olib ketishi rost umrimni butun.
Sevmay qoydim tunni,
Sevmayman tunni.
Butun vujud bo‘lib kunni kutaman.
Nafis shaftolining guliday nurli —
Shaffof nafasiga yuzim tutaman.
Bu nafas — go'dakday uygongan maysa,
Bu — kuzda mast-alast chayqalgan bugdoy.
Bu — quyosh, ufqda xiyol jilmaysa,
Oltin zamzamada jilvalangan soy.
/
Bu — orzu singari cheksiz vodiyga
Hokimi mutlaqday chiqqan har dehqon.
Hosil falsafasin etib domiga
Tuproqni oltinga aylantirgich jon.
Men tongni sevaman,
Tongdagi oylar
Meni odamlarga ketadi boshlab.
Yaratishga to‘la men tushar yo'llar,
Dala, qirni quchsam, qulochim tashlab,
Ko'ksim yayrab ketar ko'lning sathiday,
Undan qo'shiq uchar oq kabutarday.
Tonggi yer nafasin to'ymay ichaman,
0 ‘ttiz yoshli juvon shaydo diliday
Xayol yetgan yerni kezib, kechaman.
Tong otmoqda, shoshil,
Axtarma kavshing.
Daftaring topmasang,
Diling ochib bor:
Tong — sening shodlikka tiqmachoq kashfing,
Yana bir nabira — issiq kaftga ol!
1979
$aiom, hnsuj bahor!
I
Yana ko‘k tubida sayraydi qushlar,
Yana yerda ko'hna yam-yashil ko'rpa.
Yana tandan ketdi mudrash-u tushlar,
Yana yoshday dilda oylar ming turfa.
Gar ibora qadim, qofiya siyqa,
Ajdod o'lmasligin haqiqati bu.
Bahor deding — birdan olam antiqa
Va senda eng yolqin, tirik bir tuygu.
Yoshingni, dardingni, iztirobingni
Bir silkinish bilan otasan yiroq.
Xayoling yetmagan, umid tutmagan
Eng yiroq ufqlar kelar yaqinroq.
Va sen yana qalbi otashga to'liq,
Tog'ni talqon qilgich qudrat taningda
Mehnatga tushasan, hosil ham bo'liq;
Bu yil etilajak shonda aqalli
Zarracha mahsuling bo'lishi aniq.
II
Ey, bahor, toymagich jonim bor,
Sen bilan tug'ildi gar egiz.
Borlig'ing quchmoqqa holim bor,
Ishlaylik yil boyi ikkimiz.
Yaralish — tugilish uduming
Charchagan qonimga et payvand.
Yil boyi yashil suv, ko‘k nuring
Tomirda yugursin yuz ming chand.
Yil bo‘yi niholday sarg'aymas
Saraton zugmiga beray dosh.
Qahraton qahridan mung'aymay,
Oonimda kez, yashil, Yosh Quyosh...
1979
/
%d, bahor!
Kel, bahor, qurigan sahroga
Ilk yomg'ir berar gulsimon, kel!
Aylanmay qon dilda safroga,
Jonlansin, eng qodir hayot ber!
Tarsa-tars yorilgan cho'llardek
Yurak chok, butunmas, ming bir darz,
Tomir ham qatqaloq yo'llardek,
Qoqilsa, chap berib yashash farz.
Kel, bahor, inqilob singari
Itqit qish qobig'in jonlardan.
Qoyma u darzlarni singani,
Payvandla eng jasur ranglardan.
Sargaymas bahordek diyorim
Qadamin larzasin ilg'ay men.
Yashartib bu ko‘hna dunyoni,
Dovrug'lar solganin bilay men.
Hech bahor, tuproqda uyg'onish
0 ‘tdimi qalbimning yonidan?
Bahorda tug'ildim! Unga esh
Yashashning qonuni qonimda.
Qulochim yetmayin quchishdan
0 ‘ch, zavq-la qo'shiqlar yugurgum,
Ikkimiz basma-bas yurishdan
Har safar yangidan tugilgum.
Har gal sen yangi,
Men navqiron,
Farzandlar kutar,
Men etsam tark.
Bahorni tark etsa bor inson,
Jahon ham bo‘lmasmi juvonmarg?..
Kel, bahor!
1981
| 