|
-mashq. Gaplarni o‘qing. Qaysi gapda -sa
|
| bet | 11/14 | | Sana | 13.01.2024 | | Hajmi | 54,64 Kb. | | #136286 |
Bog'liq 2-amaliy.Fe’l va ravish so‘z turkumlari sifatida306-mashq. Gaplarni o‘qing. Qaysi gapda -sa shaklidagi fe’l shart, qaysi gapda istak ma’nosini ifodalaganini aniqlang.
1. Bola yig‘lamasa, ona sut bermas. (Maqol) 2. Qani endi, dunyoda vafo bo‘lsa, har kim tilagiga yetsa. (A. Qahhor) 3. Bobur mirzoning orzulari shulkim, Movarounnahr yana Ulug‘bek davridagi kabi birlashsa, poytaxt asliga qaytsa, hamma viloyatlar hamjihat-u obod bo‘lsa.. (P. Qodirov) 4. Mehnatingni ayamasang, suv bo‘lsa, o‘zing ham, moling ham to‘q. (S. Siyoyev) 5. Kishi bir kasbga yoshlikdan mehr qo‘ysa, oxiri baxayr bo‘ladi. 6. Nihol jildirab suv oqib turgan jo‘yakka ekilmasa, amal olmaydi. (A. Ko‘chimov) 7. Ko‘zi yoshli odamni ko‘zim aslo ko‘rmasa. (Shuhrat) 8. Agar suv olib kelinsa, ming yillardan beri chorva qiylari qatlam-qatlam bo‘lib ketgan bu joyda paxtadan eng baland hosil olsa bo‘ladi. (S. Ahmad)
9. Muzqaymoqdan tog‘ bo‘lsa,
Nuqul gilos bog‘ bo‘lsa,
Bir qozon qaymoq bo‘lsa,
Tuyaday pishloq bo‘lsa… (G‘. G‘ulom)
Fe’l zamonlari va shaxs-son shakllari
307-mashq. Gaplarni o‘qing. Fe’llarning zamonini aniqlang. Zamon ma’nosini ifodalagan qo‘shimchalarning tagiga chizing. O‘tgan, hozirgi va kelasi zamonni ifodalagan fe’llarni uch guruhga ajratib yozing.
1. Kech soat o‘nga yaqin poyezd jo‘nadi-yu, u derazadan qo‘l silkita-silkita ko‘rinmay ketgan Gavharni ko‘z oldidan ketkazolmay, vokzaldan sekin chiqdi. (P. Qodirov) 2. Tog‘asi o‘sha kitobni o‘qibdi. Keyin kitobdan o‘rganganlarini ishga solibdi. Natijada so‘ridagi uzumlarni yetishtiribdi. (N. Maqsudiy) 3. Qarshi tomondagi boloxonada Iqbol xolaning sarishta qo‘llari bilan ipga tizilgan marjon-marjon garmdorilar osilib turibdi. (O‘. Hoshimov) 4. Qarshida o‘riklar allaqachon danak qotirib qolgan, bu yoqlarda bo‘lsa, endi gullayapti. (S. Ahmad) 5. Kitob bir necha ming yillar avval paydo bo‘lgan, bu davrda u turli xil ko‘rinishda bo‘lgan. Bobilliklar, ossuriyaliklar va boshqa qadimgi xalqlar kitobni loydan tayyorlashgan. (“Bolalar ensiklopediyasi”dan) 6. Imom g‘azab bilan o‘rnidan turib, Safar bo‘zchiga xezlangan edi, uni Samad buqoq ushlab qoldi. (A.Qodiriy) 7. Ariqlar bo‘yida o‘tlar ko‘karib, chuchmomalar gullabdi, qizchalar, ukam tengi bolalar to‘p-to‘p bo‘lib jag‘jag‘, otquloq uzishyapti, ko‘k beda terishyapti. (X. To‘xtaboyev) 8. Qalandarov idoraga kirib ketayotgan edi, eshikdagi kattakon e’lonni ko‘rib to‘xtadi. (A. Qahhor) 9. Tezroq tuzatib beringlar, bugun-erta nevaram askarlikdan keladi. (T. Ashurov) 10. Ko‘ksoy o‘zanidan ko‘tarilayotgan quyuq tuman archazor ustiga salobat bilan bostirib bormoqda. (S. Anorboyev) 11.Qip-qizil quyosh barkashi qoyalar uchlarini ham qizilga bo‘yab botayotir. (M. Mahmudov) 12. Bir donodan so‘ragan ekanlar: “Kim polvon?” U ikkilanmay: “Farzand dog‘iga chidagan ona!” – degan ekan. (Shuhrat) 13. Yaqin orada dekanatdan ruxsat olib, qishloqqa boraman. (O‘. Hoshimov)
14. Uchqur zamon bilan qalqib, chayqalib,
Charx urib boraman girdoblar aro. (E. Vohidov)
15. Hozir Amudaryo va Sirdaryo suvlaridan har kim o‘z bilganicha ishlatib, foydalanmoqda. (“Fan va turmush” jurnalidan) 16. Alla-qayerda kuyib-pishib bedana sayraydi. (Shuhrat) 17. Jon qizim, eringni izzat qil! Qaynanangni izzat qil! Ertalab salomga chiqayotibsanmi? (A.Qahhor) 18. Ammo tashvishlanmang, tuzalib ketarlar. (O‘.Umar-bekov) 19. Zalning o‘rtasida marmardan ishlangan hovuzcha, zilol suvlar sekin oqadi: tabiiy issiq havoga bir oz orombaxsh salqinlik beradi. (Oybek) 20. Bekitmay qo‘ya qoling. Sizning usta fokuschi ekanligingizni hamma biladi. (F. Musajonov)
|
| |
