|
Keywords: problem situation, medical chemistry, task, medicine, education
Pdf ko'rish
|
| bet | 275/344 | | Sana | 07.12.2023 | | Hajmi | 3,37 Mb. | | #113345 |
Bog'liq Pedagogik mahorat 3-son 2021 yilKeywords: problem situation, medical chemistry, task, medicine, education.
Kirish. Ma’lumki, bugungi rivojlanayotgan dunyoda fan va texnologiyalar sohasida o‘zgarishlar
shiddat bilan yangilanib bormoqda. Talabalarga bugun berilayotgan bilimlar tez eskirmoqda, bu esa o‘z
navbatida bo‘lajak mutaxassislardan bilim, ko‘nikma va malakalarini doimiy ravishda rivojlantirib
borishlarini talab etmoqda. Bu esa yosh avloddan doimiy ravishda izlanishda bo’lishi, nafaqat bilimlarini
rivojlantirishi, balki, ma’naviy va jismoniy jihatdan ham tarbiyalanishi zarurligini anglatadi. Bu borada
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 29-dekabrda Oliy Majlisga qilgan Murojaatnomasida
aytilgan fikrni keltirish mumkin “Avvalo, ta’lim va tarbiyani rivojlantirish, sog‘lom turmush tarzini qaror
toptirish, ilm-fan va innovatsiyalarni taraqqiy ettirish milliy g‘oyamizning asosiy ustunlari bo‘lib, xizmat
qilishi lozim” [1].
Asosiy qism. Zamonaviy dunyoda innovatsion malaka deganda tanqidiy fikrlash, muomalaga tez
kirishish qobiliyati, hamkorlik qila olish, kreativlik, butun umr davomida bilim olish (lifelong learning) va
unumli ishlash bilan bog‘liq harakatlar tushuniladi. “Soft skills” malakasiga esa axborot kommunikatsion
texnologiyalarni bilish va ishlatish kabilarni aytish mumkin.
Talabalarda bunday malakalarni shakllantirish masalasi hozirgi oliy ta’lim muassalarida ishlab
kelayotgan professor-o‘qituvchilar yuzlashayotgan dolzarb muammolardan biri hisoblanadi.
1924-yilda “Kimyo ta’limi jurnali”ning birinchi sonida V.A.Patrik “Yaxshi o‘qitish uchun qanday
tadqiqotlar kerak?” maqolasida quyidagi so‘zlarni yozgan: “Kimyo fani boshidan oxirigacha fakt va usullarni
tushuntirishga asoslangan bo‘lib, talabalar uchun ushbu faktlarni tirik va realga aylantiradi” [2].
Kimyo fanini o‘qitish bo‘yicha hozirgi kunda juda keng doiradagi ilmiy tadqiqotlar o‘tkazilyotgan
bo‘lib, ularga talabalar kimyo fanini tushunishlari yoki tushunishga xalaqit berayotgan mexanizmlar;
tushinish, munosabat va boshqa ko‘rsatkichlarni o‘lchaydigan instrumentlarni ishlab chiqish; yangi o‘quv
dasturlar ishlab chiqish va boshqalar kiradi [3].
Ayniqsa, malaka muhim ahamiyatga ega bo‘lib, bo‘lajak mutaxassisning kelajagini ta’minlab berishi
shubhasizdir. Malakani quyidagi turlarga ajratish mumkin: hayotiy va kasbiy, innovatsion hamda raqamli
savodxonlik (soft skills). Hayotiy va kasbiy malakalarga mehnat unumdorligining yuqoriligiga erishish, tez
moslashuvchanlik, tadbirkorlik, maqsadni qo‘ya bilish va unga intilish, ijtimoiy va madaniyatlararo
hamkorlik, samaradorlik, mas’uliyatlilik va liderlik kiradi.
Bir qator olimlarning fikriga ko‘ra [4, 6] aniq va tabiiy fanlarni o‘qitishning asosiy maqsadiga
fikrlashning rivojlanishi bilan ilmiy adabiyotlarni izlash, texnik ma’lumotlarni aniqlash, guruhda ishlash,
ilmiy faraz, tushuncha va fenomenlarni ilgari surishga o‘rgatish hisoblanadi.
Bizning fikrimizcha kimyo fanini o‘qitishda laboratoriya mashg‘ulotlari va mustaqil ta’limda
an’anaviy usullar bilan birgalikda “Muammoli vaziyatlar” yoki “Muammoli ta’lim” (Problem based
learning) usulini qo’llash muhim ahamiyatga ega. Oliy ta’limga kompetensiyaga asoslangan yondashuv
nuqtayi nazaridan talabalarning o’quv jarayonida pedagogik texnologiyalarni qo’llash maqsadlaridan biri
talabalarning shaxsiyatini, uning o’zini o’zi rivojlantirish qobiliyatini, o’z taqdirini o’zi belgilashi, o’z-o’zini
tarbiyalash va anglash qobiliyatini rivojlantirish, ya’ni asosiy kompetensiyalarni shakllantirishdir [7].
https://buxdu.uz
|
| |
