qachon duch kelmagan ko‘plab yangi muammolar yuzaga kelmoqda. Har kuni yangi
ish turlari, hatto yangi kasb-hunar sohalari paydo bo‘lmoqda, Shuning uchun
zamonaviy o‘qituvchilar o‘z bilimlari va ko‘nikmalari vaqt talablariga javob
berishlari haqida o‘ylashlari kerak.
STEM - STEAM - STREAM
An’anaviy yondashuv
Fanlararo
integratsiya yondashuvga
asoslangan o‘qituvchi va o‘quvchining
hamkorlikdagi faoliyati. Bu jarayonda
o‘quvchi va o‘qituvchi ijodiy fikr yuritadi
O‘quvchi va o‘qituvchi bitta fan
yuzasidagi fikrlaydi, natijada tarqoq
bilim yuzaga keladi
Qo‘yilgan muammo va savollarga
javob topish
uchun izlanishga majbur
qiladi
Javoblar tayyor bilim berilganligi
sababli oddiy tarzda yuzaga keladi,
bilim o‘qituvchidan o‘quvchiga beriladi
O‘qitish artefakt (inson tomonidan
yaratilgan
ob’ekt)
va
hodisalarga
asoslanib amalga oshiriladi. Kontekst
kelajak bilan bog‘liqligi uchun u bugun
qiziqarli va muhimdir.
Reja
va darslik asosida mavzular
bo‘yicha o‘tkaziladi, kelajakda kerak
bo‘lib qolishi aytib o‘tiladi.
O‘quvchining o‘qituvchi va loyihadagi
boshqa qatnashchilar bilan hamkorlikdagi
tadqiqoti.
Hamkorlik
ko‘nikmalari
shakllanadi.
O‘quvchi nima uchun kerakligini
bilmagan holda topshiriqlarni individual
bajaradi.
Eng muhimi faoliyat jarayonida
olingan mahsulotdir.
Faoliyat mahsuloti belgilanmagan.
Natijaning ball tarzidagi bahosi muhim
Mahsulotni baholash vazifalari va
mezonlari hamkorlikda ishlash natijasida
yuzaga keladi
Darslikda to‘g‘ri javoblar mavjud
Loyihada rejalashtirish va o‘zini o‘zi
nazorat qilish
O‘qituvchi
ta’lim
vazifalarini
bajarishning
to‘g‘riligini nazorat
qiladi va baholaydi
“Bizning sharoitda STEAM ni amalga oshirish mumkin emas!”
Yo‘q! Bu afsona emas, uni amalga oshirish mumkin. Hech kim va hech narsa
o‘qitayotgan faningizni o‘quvchilar uchun qiziqarli, keng hajmli tarzda o‘qitishingiz
va ayni paytda standart talablarini bajarishingizga to‘sqinlik qilmaydi. Nihoyat,
yangi standartni o‘qing! Unda: “Davlat ta’lim standartining maqsadi — umumiy
o‘rta ta’lim tizimini mamlakatda amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar,
rivojlangan xorijiy mamlakatlarning ilg‘or tajribalari hamda ilm-fan va zamonaviy
axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga asoslangan holda tashkil etish, ma’naviy
barkamol va intellektual rivojlangan shaxsni tarbiyalashdan iborat”-deyilgan.
Aslida STEAM fanlar o‘quv dasturlarini qayta ko‘rib chiqishga va qayta
yaratishga yordam berishi mumkin!
Aslida STEAM fanlar o‘quv dasturlarini qayta ko‘rib chiqishga va qayta
yaratishga yordam berishi mumkin!
Qanday qilib oddiy fan o‘qituvchisi STEAM-o‘qituvchisiga aylanadi?
Buning
uchun nima qilish kerak?
Biz STEAM-o‘qituvchisini strukturaviy tavsifini ko‘rmoqchimizmi? Buning
hech iloji yo‘q. Bu o‘ziga xos shaxsiy fazilatlar bo‘lib, eng avvalo yangilikni sezish
va qabul qilish, jamoaviy tarzda o‘zlashtirib yangisini yaratish qobiliyatidir.
Bu o‘quv jarayonini tashkil etishdagi jasorat va ishbilarmonlik. O‘quvchilarni
nostandart muammolarni hal qilish va ularning orasidagi vazifalarni taqsimlashni
safarbar etish qobiliyati. Tanlov uchun mas’uliyatni o‘z zimmasiga olish va nuqtai
nazarini himoya qilish. Bundan tashqari, tajriba va tavakkal qilishga bo‘lgan shaxsiy
ustanovkadir.
Hozircha STEAM-o‘qituvchisiga aniq tavsif mavjud emas. Lekin bu o‘qituvchida
o‘ziga xos fazilatlar sezilib turadi. Ko‘ring-chi, balki siz o‘zingizda quyidagi
xislatlarni toparsiz:
•
Siz kimyo darsida o‘yinga berilib ketmasdan qog‘oz samolyotlarni
ishga tushira olasizmi...
•
Sizga o‘quvchilar bilan teleskop yasash qiziqmi?
•
Siz
matematikani nafaqat darslikda, balki trotuar plitkalarida ham
ko‘ra olasizmi va bunday dunyoqarashingizni boshqalarga ham yuqtira
olasizmi?
•
Siz X-simon kashta tikishni o‘rgatishda mayda motorikani
rivojlantirish bilan birga unga informatika fanini singdira olasiz..
•
Siz loyihalar darsingizning ko‘p vaqtini “eb” qo‘yishini bilsangizda,
buday tvakkaldan qochmaysiz...
•
Siz aniq bilasizki, o‘quvchining bazaviy
bilimlari sizning quruq
tushuntirishingizda baribir hosil bo‘lmaydi...
•
Siz o‘qish so‘rab turganda jonli jarayonni hosil qila olasiz...
•
Siz donosiz: to‘g‘ri guruhda ishlash jarayonida sinfda shovqin bo‘ladi,
lekin siz bolalarni o‘zaro fikr almashishiga sharoit yarata olasiz...
•
Siz ularning liderligini o‘qllab quvvatlaysiz, chunki kelajakda ular
jamoani boshqara oladigan shaxs bo‘lishi mumkin...
•
Siz o‘quvchilar tashabbusiga imkon berasiz, ularga xato qilish
huquqiini bera olasiz...
•
Siz qizlar kelajakda olim bo‘lib, srataon kasalligiga davo topishi
mumkin deb uqdira olasiz ....
•
Siz o‘quvchilarning hayvonlarga mehrni qadrlaysiz, bu kelajakda kasb
tanlashga yordam berishi mumkin …
•
Siz istalgan joyda: ariq bo‘yida, bog‘da, tog‘da, hatto supermarketda
dars tashkil eta olasiz …
•
Siz yerdan “tadqiqot predmeti”ni tutib olish, uzib olish yoki topib olish
qobiliyatiga egasiz ...
•
Siz orzu qila olasiz...
Agar o‘xshashlik topgan bo‘lsangiz bu tasodif emas! Ijodkor o‘qituvchilar Shu
yerda – biz bilan – bu –siz!
