I bosqich
— pubertat oldi bosqichi (jinsiy balog‘atga
yetishdan oldingi davr). Bu
davr ikkilamchi jinsiy bel-
gilarning bo'lmasligi (namoyon bo‘lmasligi) bilan xarak-
terlanadi.
II bosqich
— pubertat boshlanishi. 0 ‘g‘il
bolalarda
tuxumdon o‘lchami bir oz kattalashadi. Qovning jun
bosishi minimal bo'ladi. Junlar har-har joyda va to ‘g‘ri
bo‘ladi. Qiz bolalarda ko‘krak bezlari to'lisha boradi.
Jinsiy lablar atrofini bir oz jun bosadi. Bu bosqichda gi-
pofiz
keskin faollashadi, uning genodotrop va soma-
totrop funksiyalari ortadi. Somatotrop gormonlar ajra-
lishining kuchayishi bu bosqichda qizlarda ko'proq
kuzatiladi. Bu esa ularda bo‘yning o ‘sish
jarayonlarining
kuchayishini ta ’minlaydi. Jinsiy gormonlarning ajralishi
kuchayadi, buyrak usti bezining funksiyasi faollashadi.
III bosqich
— o ‘g‘il bolalarda tuxumdonning katta-
rishi davom etadi. Jinsiy a ’zoning
kattalashishi bosh-
lanadi, asosan u uzaya boradi. Qovda junlar qalinlashib,
dag‘allashib, ularning
maydoni kengayib boradi. Qiz
bolalarda sut bezlarining
rivojlanishi davom etadi, jun
qoplashi qov tomon kengayib boradi. Qon tarkibida
genodatrop gormonlar miqdorining ortishi amalga
oshadi, Jinsiy bezlar funksiyalari faollashadi. 0 ‘g‘il bo
lalarda somatotropik gormoni
ajralishining kuchayishi
bilan ularning bo‘yining o ‘sishi tezlashadi.
IV bosqich
— o ‘g‘il bolalarda jinsiy a’zo eniga ken-
gaya boradi, tovush o £zgaradi, yuzlarga sepkil chiqa
boshlaydi, yuzlariga, qo'ltiq
osti va qovlariga jun chiqa
boshlaydi. Qiz bolalarda sut bezlari jadal rivojlana bosh
laydi, badanning ba’zi joylarini jun bosishi kattalarniki-
ga o ‘xshagan bo'ladi, biroq kam roq tarqaladi. Bu
bosqichda androgen va estrogen garmonlar kuchli ajral
ib chiqa boshlaydi. 0 ‘g‘il bolalarda bo‘yni jadal o ‘sishi-
ni belgilab turuvchi somatotropinning yuqori darajasi
saqlanib qoladi. Qiz bolalarda
esa somatotropin miqdori
kamayadi va mos ravishda bo‘yning o‘sishi ham sekin-
lashadi.
