• Qanday obyektlar orasida o’zaro ta’sir amalga oshiriladi
  • Berilgan nuqtadagi maydon potensiali
  • O’zaro ta’sir kuchlari
  • Birlik musbat zaryadni cheksizlikdan . maydonnning berilgan nuqtasiga ko’chirishda bajarilgan ish
  • 2.3-jadval
    		•

    Markaziy elektrostatik va gravitasiya maydonlari orasidagi analogiya




    Download 481.83 Kb.
    bet8/11
    Sana14.08.2022
    Hajmi481.83 Kb.
    #25213
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
    Bog'liq
    fizikani oqitishda analogiya usulidan foydalanish
    000081, 2 5242657705377667477, TTAT oraliq ish Baxtiyor edit 12-02-2022 18.18.18, Energiya - Vikipediya, Energiyaning saqlanish va aylanish qonuni - Vikipediya, Reja Zamonaviy operatsion tizimlar (1), Reja, zakovat, Yozish va taqdimot 3-topshiriq Isroilova, Moliya va kredit, 141-145, 11-21-3-kurs Ubaydullayeva Diyora, Gomerning Ilia-WPS Office, xususiy hosilali differensial tenglamalar
    Markaziy elektrostatik va gravitasiya maydonlari orasidagi analogiya

    1. Ns

    1. Analogiya belgisi

    1. Gravitasion maydon

    1. Elektrostatik maydon

    1. 1

    1. 2

    1. 3

    1. 4

    1. 1

    1. Maydon manbai

    1. m - massali moddiy nuqta

    1. q- nuqtaviy zaryad

    1. 2

    1. O’zaro ta’sir kuchi

    1. Gravitasiya (N’yuton)
      kuchi:
      f = km^,

    2. G = 8,85 • 10-12 H '^

    3. Ki 2

    1. Kulon kuchi: F = k qq',

    2. k = 9.109 HLLL
      k 2

    1. 3

    1. Maydonni sinash
      vositasi

    1. m0 - massali nuqtaviy jism

    1. q -musbat nuqtaviy zaryad


    1. 4

    1. Kuch
      xarakteristikasi

    1. Kuchlanganlik vektori (g)

    2. ——

    3. g = F , F = mg-og’irlik
      m0

    4. kuchi

    1. Kuchlanganlik vektori (E)

    2. ——

    3. E = F, F = q0E -elektr

    4. qo

    5. kuchi

    1. 5

    1. Nuqtaviy zaryad
      (jism) maydon
      kuchlanganligi

    1. g = G^. g = G^mr
      r r3

    1. E = kF, E = kFr
      r r

    1. 6

    1. Superpozisiya
      prinsipi

    1. g = fdg

    1. E = f dE

    1. 7

    1. Gauss teoremasi

    1. (h. = f S„ds = f Pmdv

    1. ®e =f Ends = — f PQdv
      J       S0 '

    1. 8

    1. Puasson tenglamasi

    1. V V = ~Pm

    1. V ^P = -Pq

    1. 9

    1. Laplas tenglamasi

    1. V2^ = 0

    1. V2^ = 0

    1. 10

    1. Maydon
      kuchlarining
      bajargan ishi

    1. r 11

    2. A = f Fdr = Gmom( ),

    3. Yer yaqinida ( g = const):

    4. A = m0g(h -h2)

    1. t r , 1 1

    2. A = fFdr = kq0 q(— ) ,

    3. Bir jinsli kondensator
      maydonda: A = q0E(d - d2)

    1. 11

    1. Ish va potensial
      energiya orasidagi
      bog’lanish

    1. A = (WP1 - Wp 2)

    1. A = (WP1 - Wp 2)

    1. 12

    1. Maydon xarakteri

    1. Potensialli

    1. Potensialli

    1. 13

    1. Sirkulyasiya
      haqidagi teorema

    1. f Etdl = 0

    1. f g!dl = 0

    1. 15

    1. Maydon potensiali

    1. v = W = V
      m0 m0

    1. v = W = A^

    2. V0 Vo


    1. 16

    1. Nuqtaviy jism
      (zaryad) maydoni
      potensiali

    1. ^m

    2. 9 = G—
      r

    1. 9 = k*
      r

    1. 17

    1. Potensiallari
      ayirmasi

    1. AWp12 A12


    2. = =

    3. m0 m0

    1. AWp12 A12

    2. 91 ^2 = =

    3. q q

    1. 18

    1. Maydon
      kuchlanganligi va
      potensial graiyenti
      orasidagi bog’lanish

    1. g = ~ TT gradcp

    2. dr

    1. E = -&L = -gradp
      dr


  • Shuningdek, Elektrostatik va gravitasion maydonlarning asosiy xarakteristikalari
    va ular o’rtasidagi anologiyani tushuntirishda quyidagi umumlashtirilgan
    sxemadan foydalanilsa ham samarali bo’ladi.

  • Asosiy xarakteristikalar



    1. 4

      Qanday obyektlar
      orasida o’zaro ta’sir
      amalga oshiriladi?

      —►

      r '
      Faqat zaryadlangan
      jismlar va zaryadlar
      orasida.





      Potensiallar

      jism harakatlanayotgan
      ko’chish trayektoriyaning
      shakliga bog’liq emas.
      Faqat jisnming boshlang’ich
      va oxirgi vaziyatlariga bog’liq.

      A = mg(h2 -fy)
      voki A = mgh

      Hamma jismlar va
      zarralar orasida.

      Elektr zaryadini tashqi
      inaydonda yopiq kontur
      bo’yicha ko’chirishda
      bajarilgan ish nolga teng.

      = q(.q\ -
      2)
      voki A = qEd

      zaryad harakatlanayotgan
      ko'chish trayektoriyaning
      shakliga bog'liq emas.
      Faqat zaryadning boshlan
      g'ich va oxirgi vaziyatlariga,
      dielektrik doimiylikka va
      zaryad miqdoriga bog'liq.

      Berilgan nuqtadagi
      maydon potensiali

      Jismni yoki zary adlangan
      zarrani maydonning
      bir no’qtasidan bosliqasiga
      ko’chirishda bajarilgan ish

      O’zaro ta’sir
      kuchlari

      Berilgan nuqtada
      maydon kuchlanganligi


    2. Birlik massadagi
      Jismni cheksizlikdan
      Maydonnning berilgan
      nuqtasiga ko’chirishda
      bajarilgan ish

    3. Yopiq kontur bo'yicha
      og’irlik kuchining bajargan
      ishi nolga teng.

    4. Birlik musbat
      zaryadni cheksizlikdan
      . maydonnning berilgan
      nuqtasiga ko’chirishda
      bajarilgan ish





    1. maydonlarning asosiy

      2.4-rasm. Elektrostatik va gravitasion
      xarakteristikalari va ular o’rtasidagi anologiya

    2. Shunday qilib, yangi o’tiladigan ma’ruza mavzusi mazmunini, oldingi
      semestrlarda o’tilgan mavzular mazmuni bilan o’zaro bog’lab va analogiya
      usulidan foydalanib, talabalarga tushuntirish ularning yangi mavzu mazmunini
      o’zlashtirish darajasini ananaviy usulga nisbatan, yuqori bo’lishini ta’minlaydi.

    1. “ELEKTR VA MAGNETIZM” KURSIDAGI MAVZULARARO

    1. ANOLOGIYADAN FOYDALANIB DARS O’TISH USLUBIYATI.

    2. Ushbu paragrafda “Elektr va magnetizm” kursidan o’tiladigan ma’ruza
      mashg’ulotlarini o’tishda analogiya usulini qo’llash natijalari keltiriladi Odatda,
      ma’ruzani analogiya usulida o’tish uchun, mantiqan analog (o’xshash) bo’lgan ikki
      va undan ortiq mavzu (fizik hodisa, xossa, jarayon) bo’yicha bilimlar o’zaro
      taqqoslanadi. Ma’ruza o’tiladigan kungacha ma’ruza mavzusining mazmuni va
      oldin o’tilgan mavzularning mazmuni o’zaro taqqoslanib va umumlashtirilib
      jadvallar tuziladi. Ana shu jadvallardan seminar yoki amaliy mashg’ulotlarda ham
      foydalanish mumkin. Bunday jadvallar ma’ruza paytida videoproyektor orqali
      doskaga tashlab namoyish qilinsa, darsning ko’rgazmaliligi va samaradorligi
      yanada oshadi.

    3. Analogiya usulida ma’ruza o’tilganda, birinchidan talaba ma’ruzani bayon
      qilinayotgan fizik hodisa yoki jarayonning mohiyatini tez tushunadi (ko’z oldida
      namoyon qila olgani uchun), ikkinchidan esa, vaqtdan tejaladi (ko’pchilik hollarda
      ma’ruza paytida ayrim ifodalarni isbotlashga zarurat qolmagani uchun).

    4. “Elektr va magnetizm” kursidan ma’ruzalarda o’zaro analog holda
      o’tiladigan mavzularga misol qilib qo’yidagilarni ko’rsatish mumkin: “Markaziy
      (bir jinslimas) elektrostatik va gravitasiya maydonlari”, “Magnitostatik va
      elektrostatik maydonlar”, “O’zgarmas elektr toki zanjiri va gidrodinamik sistema”,
      “Elektrostatik, magnitostatik va tokning magnit maydonlari”, “Elektr va mexanik
      tebranishlar”, “Elektromagnit va mexanik tebranishlar”, “Magnit va o’zgarmas tok
      zanjirlari”, “Gazlarda, suyuqliklarda, metallarda va yarim o’tkazgichlarda elektr
      tokining tabiati”, “O’tkazgichlar, kondensatorlar va tok manbalarini o’zaro ulash
      qonuniyatlari” va h.z. Quyida shunday mavzulardan bittasi - “Muhit ichida
      elektrostatik, magnitostatik va tokning magnit maydonlari orasida analogiya”
      jadvali keltirilgan (2.3-jadval)[14].

    5. 2.3-jadval

    6. Muhit ichida elektrostatik, magnitostatik va o’zgarmas tokning magnit
      maydonlari orasidagi analogiya

      1. Ns

      1. Analogiya
        belgisi

      1. Elektrostatik maydon

      1. Magnitostatik
        maydon

      1. Tokning magnit
        maydoni


      Download 481.83 Kb.
    • 1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




    Download 481.83 Kb.
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Markaziy elektrostatik va gravitasiya maydonlari orasidagi analogiya

    Download 481.83 Kb.