|
Issiq-sovuqni kam o‘tkazuvchan anorganik ashyolar
Pdf ko'rish
|
| bet | 116/168 | | Sana | 19.12.2023 | | Hajmi | 1,14 Mb. | | #124022 |
Bog'liq Pardozbop qurilish ashyolari. Qisimov E. 2005Issiq-sovuqni kam o‘tkazuvchan anorganik ashyolar. Mineral paxta tog‘ jinslari bazalt (mergel, ohak-
gil slaneslari, dolomit, ohaktosh) yoki temir rudasini eritganda ajralib chiqadigan toshqollarni yuqori haroratda
suyuq holatga aylantirib olinadi. Diametri 0,75—1,5 m bo‘lgan shaxta o‘choqlarda erigan tog‘ jinsi bosim
ostida uning ostki qismidagi 20—30 mm li teshikdan bug‘ holida purkalib chiqadi. Bunda ingichka ip singari
sochilib chiqqan suyuq eritma tezda qotib, uzunligi 5—60 mm va dia-metri ko‘pi bilan 12 mikron (1 mikron
1/1000mm) keladigan tolalarga aylanadi. Tolalar sovigandan keyin to‘rsimon transportyorga o‘tadi, bunda
chigallangan ip singari tartibsiz joylashgan tolalardan paxta qatlami hosil bo‘ladi.
G‘ovak shisha olish uchun erigan shishaga bo‘r, tuyilgan qum, kul va hokazolar qo‘shib ko‘pirtiriladi va
ichi g‘ovak donalarga bo‘linadi. «Shishabisyor» deb ataluvchi shisha donalari bog‘lovchilar vositasida
qoliplarga quyiladi. Shisha donali qorishma quyqa holatda, plita yoki bo‘tqa sifatida chiqariladi.
Ko‘pirtirilgan shisha eritmasi yoki ko‘pik polimer smolasi bilan shisha donalarini qorishtirib olingan
yengil pardozbop qoplama ashyoning issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti kichik va yetarli darajada
mustahkam bo‘ladi.
Sovelit — plita, silindr, yarim silindr yoki boshqa shakldagi buyum bo‘lib, asosan sanoat o‘choqlari,
quvurlari va shunga o‘xshashlarni muhofaza qilishda pardozbop ashyo sifatida ham ishlatiladi. U asbest bilan
magniy va kalsiy tuzlari, hamda dolomit tog‘ jinsidan olinadi. Buning uchun kuydirilgan dolomit qaynoq
suvda so‘ndiriladi, hosil bo‘lgan dolomit sutini karbonat kislotasi bilan to‘yintirib, qorishma asbest bilan
aralashtiriladi. Rang berish kerak bo‘lsa pigment qo‘shiladi. Hosil bo‘lgan bo‘tqa muhofaza qilinadigan
sirtlarga surtiladi yoki buyumlar qoliplanadi. Qolipdan olingan sovelit buyumlar 500—600°C da qizdiriladi.
Hajmiy og‘irligi 350—400 kg/m
3
, issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti 0,065—0,074 Vt/(m
°C).
Siqilishdagi mustahkamlik chegarasi 0,15—0,2 MPa. Sovelitdan tomonlari 500
170
30
50 mm ga teng
bo‘lgan pardozbop plitalar tayyorlanadi.
Vulkanit — tog‘ jinslaridan trepel, diotomit yoki vulqon kuli (50—60 qism og‘irligida), ohak kukuni (18—
20 qism og‘irligida) va asbest (20—25 qism og‘irligida) qorishmasidan ishlangan plitani avtoklavda qotirib
olingan issiq-sovuqni o‘tkazmaydigan ashyodir.
Yassi vulkanit plitalarining uzunligi 500 mm, eni 1700 mm, qalinligi 20—50 mm, quruq holdagi hajmiy
og‘irligi ko‘pi bilan 450 kg/m
3
, issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti 0,065—0,778 Vt/(m
°C), egilishdagi
mustahkamlik chegarasi, 0,3—0,5 MPa ga teng.
Vulkanit asbestli buyumlar ichida qurilishda eng ko‘p ishlatiladiganidir. U 600°C dan yuqori haroratda
ishlatilmaydi.
|
| |
