|
O‘ZBEKISTONDA ISSIQ-SOVUQNI KAM
Pdf ko'rish
|
| bet | 117/168 | | Sana | 19.12.2023 | | Hajmi | 1,14 Mb. | | #124022 |
Bog'liq Pardozbop qurilish ashyolari. Qisimov E. 2005O‘ZBEKISTONDA ISSIQ-SOVUQNI KAM
O‘TKAZADIGAN ASHYOLAR
O‘zbekistonda issiqlikni saqlovchi ashyolar «Ohangaronsement» AU ning 2 ta sexida 343,5 ming m
3
quvvatda ishlab chiqarilmoqda. Uning ish unumi shartli ravishda «quruq paxta» deb ataladiganida 343,5 ming
m
3
ni tashkil etadi. Quyidagi 9.1-jadvalda issiqlikni saqlovchi ashyolar turlari va ishlab chiqarish haqidagi
ma’lumotlar keltirilgan.
9.1-jadval
Issiqlikni saqlovchi ashyolarning turlari
Chirchiqdagi shisha zavodining issiqlikni kam o‘tkazadigan ashyolarni ishlab chiqaruvchi sexida (quvvati
176000 m
3
) shisha tola chiqarilmoqda.
«Ohangaronsement» AU mineral momiq ishlab chiqarish uchun Karaxtaydagi ohaktosh va slanesni,
Shovotdagi qumoq tuproqni, Tulmasoy konidagi dolomitni ishlatadi.
Mineral momiq ishlab chiqarish uchun xomashyo sifatida dolomitli ohaktosh va sog‘ tuproq jinslari
ishlatiladi.
Sinov savollari
1. Issiq-sovuqni kam o‘tkazadigan ashyolar haqida umumiy tushuncha bering.
2. Issiqlikni kam o‘tkazadigan ashyolarning ichki tuzilishi qanday?
3. Yog‘och asosida olinadigan serg‘ovak pardozbop ashyolar nima?
4. Polimerlar asosida olinadigan yengil muhofazabop va pardozbop ashyolar to‘g‘risida gapiring.
5. Tog‘ jinslaridan olinadigan qanday tolali paxta va plitalarni bilasiz?
6. To‘qima, o‘rama, sochiluvchan va issiqlikni muhofazalovchi ashyolar.
10-bob
PARDOZBOP PLASTMASSA ASHYOLARI
Plastik massalar yoki qisqacha aytganda, plastmassalar deb, tabiiy yoki sintetik polimerlarni organik yoki
mineral moddalar bilan aralashtirib qizdirgan holda bosim ostida zichlab olingan turli shakldagi ashyolarga
aytiladi. Plastmassalar tarkibida bog‘lovchi polimerdan tashqari to‘ldirgichlar, plastifikatorlar, pigmentlar,
moylar va boshqa qotiruvchilar bo‘lishi mumkin. Polimer deganda og‘ir vaznli molekulalarning o‘zaro zich
birikkan bo‘limlarini tushunmoq lozim. Bunday molekulada birikmalar bir tartibda o‘zaro takrorlangan yoki
tartibsiz to‘rsimon holatda zich birikkan bo‘lib polimer ashyosi hosil bo‘ladi. Polimerlar uchun asosiy xom-
ashyo sifatida o‘simliklar (daraxt, g‘o‘zapoya va h.k.), neft va gaz ishlatiladi.
Plastmassadan to‘ldirgichsiz va to‘ldirgich qo‘shib ishlangan juda zich buyumlar, ko‘p kovakli yoki tolali
yengil ashyolar, temir va oynasimon plastiklar, sirti chiroyli qilib ishlangan pardozbop va qoplamabop o‘rama
ashyolar, havo o‘tkazmaydigan to‘qimalar, shuningdek, emulsiya, yelim, mastika (bo‘tqa) va tolalar juda
ko‘plab ishlab chiqariladi. Plastmassalarning bunchalik keng tarqalganligiga sabab shuki, ular tabiiy
ashyolarga ko‘ra yuqori sifatli, hamda qurilish uchun juda qimmatli xossalarga ega. Shunday xossalardan biri
uning yuqori mustahkamligi va hajmiy og‘irligining kichikligidir. Shu bilan birga zararli muhitga chidamliligi,
issiqni kam o‘tkazishi, elektr tokini o‘tkazmasligi va tashqi ko‘rinishining chiroyliligidir.
Zich molekulali polimer birikmalari bir necha yuz mingdan ortiq atomlardan tashkil topgan bo‘ladi.
Bunday birikmalardagi yirik og‘ir vaznli molekulalardan tuzilgan o‘lcham birligi ko‘p marta qaytarilgan
holatda joylangan bo‘ladi. Siyrak molekulalarning o‘zaro zich va og‘ir molekulalarga o‘tish jarayoni
|
| |
