|
E qosimov, M. AkbarovBog'liq Pardozbop qurilish ashyolari. Qisimov E. 2005Rangning to‘yinganligi — bo‘yalayotgan obyektdagi xromatik va axromatik ranglarning bir xil
yorug‘likdagi ko‘rinishining farqidir.
Pardozbop qurilish ashyolarining rangini unga har xil rangdagi pigmentlar qo‘shish orqali ham o‘zgartirish
mumkin. Pigmentlar, asosan pardozbop qurilish ashyolarini ishlab chiqarishda ko‘plab ishlatiladi. Chunki
pardozbop qurilish ashyolarining arxitektura shakli binoning ko‘rkamligini aniqlab beradi.
Faktura — bu pardozbop ashyolarning yuzasi tuzilishining ko‘rinishi. Ya’ni ularning jiloli, yaltiroq, silliq
va relyefli tasvir turlaridir.
Tekstura — bu yog‘och, tabiiy tosh va boshqa ashyolar yuzasidagi tabiiy tasvir. Pardozbop qurilish
ashyolarining tasviri etalon namunalar bilan solishtirib aniqlanadi. Bunda ularning o‘lchamlari va ranglarining
keskin farq qilishi katta ahamiyatga ega. Tasvir qora rangga nisbatan och ranglarda ravshan ko‘rinadi.
Pardozbop qurilish ashyolarining estetik xossalari bino va inshootlarga arxitektura shaklini berishda
muhim o‘rin tutadi. Tabiiy qurilish ashyolari bilan bir qatorda sun’iy pardozbop qurilish ashyolari ishlab
chiqarish jarayonida, ularga arxitektura shaklini berish bilan estetik xususiyatini yaxshilash mumkin. Hozirgi
kunda turli tasvir va ranglarni beton, plastmassa va boshqa ashyolarga berish rivojlanib bormoqda.
QIZIQARLI MA’LUMOTLAR
DUNYONING YETTI MO‘JIZASI
Qadimdan Jahon xalqlarini hayratga solib kelgan qadimiy mashhur inshootlar va haykaltaroshlik
yodgorliklarini san’at mo‘jizalari deb atashgan. Afsuski, inson aql-zakovati va qo‘ligul ustalar yaratgan bu
ajoyib yodgorliklardan bizning davrimizgacha, afsuski bittasigina yetib kelgan, xolos. U ham bo‘lsa, Misr
ehromlari — piramidalaridir. Misr poytaxti — Qohiraning janubida, Nil vodiysining Liviya sahrolari
boshlanadigan qaynoq qumlar ustida oq va sarg‘ish rangli, o‘tkir qirrali bahaybat sun’iy «tog‘» ko‘zga
tashlanadi. Bular ehromlardir.
XIII asrda yashagan sayyohlardan biri bu ehromlarni ko‘rib: «Dunyoda hech bir narsa vaqtga dosh
berolmaydi, lekin bu ehromlardan vaqt ham hayiqadi», degan edi. Chindan ham bu ulkan sag‘analar bugungi
kunimizda ham xuddi qadimgiday salobat bilan turibdi. Ehromlarning eng yuksagi fir’avn Xufu (Xeops)
piramidasidir. Uning balandligi 147 metr, bundan qariyb 5 ming yil ilgari, ya’ni miloddan avval VIII asrda
qurilgan. Xufu ehromining har bir tomoni 233 metrga teng, atrofini bir marta aylanib chiqish uchun bir
kilometrdan ko‘p yo‘l bosish kerak. Bu ehrom silliqlab tarashlangan va jilo berilgan 2 mln 300 mingta
ohaktosh plitalaridan tiklangan. Har bir plitaning og‘irligi ikki tonnaga yaqin. Kattaligi jihatidan Xufu
ehromidan keyin fir’avn Xafra (Xefren) piramidasi turadi. U Xufu ehromidan 2 metr past. Ehrom oldida yaxlit
qoya tiklanib, unga bosh qismi odam boshiga o‘xshatib ishlangan sher shaklini eslatuvchi haykal yasalgan. Bu
haykal Sfinks deb ataladi. Sfinks obrazi inson kabi donolik va sher kabi kuchlilik ramzini ifodalaydi. Mahalliy
aholi uni «Abul Xavl dahshat otasi» deb yuritadi. Misrdagi bu topilmalar XX asrda butun dunyoga mashhur
bo‘lib ketdi. Ayniqsa, Tutanxamon sag‘anasining topilishi juda katta shov-shuvga sabab bo‘ldi. Bu fir’avnning
piramidasi bizning kunlarimizgacha saqlanib qolganining o‘zi mo‘jizadir. Tutanxamon ehromi miloddan avval
qanday qurilgan bo‘lsa, olimlar ko‘z o‘ngida shundayligicha namoyon bo‘ldi. Maqbara ichidan Qadimgi Misr
saroylariga oid anchagina boyliklar — oltin va kumushdan yasalgan haykalchalar, turli idishlar, muhrlar
topildi. Maqbaradagi juda ko‘p jihozlar, oltin buyumlar va niqoblar bilan bezatilgan fir’avnning
mo‘miyolangan jasadiga qo‘l tekkizilmagan edi.
|
| |
