|
Ijtimoiy madaniy faoliyat sohasida reklama va uning jamiyatdagi o’rni
|
| bet | 20/50 | | Sana | 25.05.2024 | | Hajmi | 0,93 Mb. | | #253437 |
Bog'liq IMFda reklama ma\'ruzasi (1)Philip Motors.
|
SShA
|
1980, 3
|
6-
|
Nestle
|
Shveystariya
|
1833, 0
|
7.
|
Toyota
|
Yaponiya
|
1692, 4
|
8.
|
Sony orp
|
Yaponiya
|
1337, 7
|
9.
|
Sosa-sola So
|
SSHA
|
1327, 3
|
10.
|
Vokswagen
|
Germaniya
|
1325, 8
|
Reklama byudjetini ishlab chiqish jarayoni, boshqa reklama faoliyatlari kabi, sezilarli darajada subyektiv, ijodiy elementlarni o’z ichiga oladi va ko’p jihatdan bu jarayon uchun javobgar bo’lgan tajribali va o’z tavsifnomalariga ega mutaxassislarning hissiyoti, “oldindan sezish” qobiliyatiga bog’liq.
Reklama byudjetini ishlab chiqish bo’yicha qabul qilingan qarorlarning barchasini shartli ravishda ikki katta blokka bo’lish mumkin:
A. Reklamaga ajratiladigan mablag’ning umumiy hajmini aniqlash.
B. Reklama byudjeti mablag’ini uning xarajatlari moddalari bo’yicha taqsimlash.
Reklama xarajatlari hajmini belgilaydigan asosiy omillar quyidagilardir: reklama qilinayotgan tovarning o’ziga xosligi va yashovchanligi davrining qaysi bosqichida ekanligi; reklama beruvchining ko’lami va qudrati; reklama beruvchining marketing strategiyasida reklama egallagan o’rin; uning asosiy raqobatchilarining reklama uchun ajratadigan xarajatlari hajmi va boshqalar. Ushbu omillarning asosiylari haqida qisqacha to’xtalamiz.
1. Reklama qilinayotgan tovarning o’ziga xosligi va yashovchanligi davrining qaysi bosqichida ekanligi. Reklama faoliyati tajribasi ko’rsatadiki, eng reklamabop tovarlar sirasiga markali qadoqlangan oziq ovqat mahsulotlari, dorivor tayyorlanmalar, tozalash vositalari, kosmetika va tamaki mahsulotlari kiradi. Dunyodagi o’nta eng yirik reklama beruvchilarning beshtasi aynan shunday tovarlarni ishlab chiqaradi. Reklama uchun sarflanadigan xarajatlar umumiy sotishlar hajmining 3-6,5 foiz ulushini tashkil etadi. Ammo ayrim hollarda bundan ham yuqori bo’lishi mumkin. Masalan, dorilar ishlab chiqaradigan Noksu-ell korporatsiyasi reklama uchun sotish lar hajmining 22 foizidan ko’proq mablag’ sarflaydi.
Tovarning o’z yashovchanligi davrida (2-bo’lim, 2.13-rasmga qarang) bosqichdan bosqichga o’tishi reklamaning uni quvvatlashdagi roli o’zgarganligini nazarda tutadi.
Tovar yashovchanligi davri bosqichlarida (TYaD) kiritish reklamasidan foydalaniladi. Bunday reklamaning maqsadi iste’molchilarga yangi tovar haqida xabar berishdir. O’sish bosqichlari va etuklik bosqichining boshida tasdiqlash reklamasi usullari ishga solinadi. TYaDning oxirgi bosqichlarida eslatuvchi reklama qo’llanadi. Kiritish, tasdiqlash va eslatish reklamalarini birin ketin qo’llash.
Reklama faoliyatini tashkil etish sohasi reklama spirali tushunchasini o’z ichga oladi. Ko’pchilik hollarda kirituvchi reklama tovarni yashovchanlik davrida quvvatlab turish uchun sarflanadigan jami xarajatning yarmidan ko’pini talab qiladi.
Bozorning hajmi va jug’rofiy hududlari, reklama beruvchining sotish va daromadi ko’rsatkichlari. Firma xos bozorining hududlari, sotish va daromadining hajmi – o’zaro yaqin aloqada bo’lgan omillar bo’lib, ularning reklama byudjeti hajmiga ta’sir ko’rsatishi tabiiy. xalqaro va umummilliy reklama kompaniyalarini amalga oshirish bir shaharcha doirasida o’tkaziladigan reklamaga nisbatan ancha ko’p mablag’ talab etadi. Umummilliy reklamani moliyalashni faqatgina etarlicha qudratga ega bo’lgan firmaning amalga oshira olishi ham yuqoridagi kabi tabiiy bir holdir.
Reklamaning marketing kompleksidagi o’rni. Reklamaning marketing kompleksidagi roli yoki, agar jarayonga kengroq nazar bilan qaralsa, marketing strategiyasini amalga oshirishda ham, reklamaga ajratiladigan mablag’lar hajmiga ta’sir ko’rsatadi. Bir tovarni bozorga olib kirish uchun firma bir necha strategiyalarni, masalan, tanlab kirib borish strategiyasi yoki tajovuzkor marketing strategiyasi qo’llashi mumkin. Birinchi holatda reklamaning roli (shundan kelib chiqib, uning xarajatlari darajasi ham) ikkinchisiga nisbatan ancha past bo’ladi.
Raqobatchilarning xarajatlari. Bozordan muayyan ulushga ega bo’lish uchun raqobatchilar bilan kurashishda reklama beruvchi ko’pincha iste’molchining uning tovari va raqobatchining muqobil moliga e’tibor berishi darajasi ikkala firmaning reklama uchun xarajatlari hajmiga mos keladi, degan taxmindan kelib chiqib ish ko’radi. Reklama uchun katta hajmda xarajat qilish har doim ham yuqori samara beravermasligiga qaramay, bunday yondashuvda o’ziga yarasha mantiq bor. Biroq faqatgina raqobatchilarning xarajatlariga qarab o’z reklama byudjetini ishlab chiqish uncha aqldan emas.
Reklama faoliyatini amalga oshirishda firmaning yuqori rahbarlarining ishtiroki. Bu reklama xarajatlari ko’lamini belgilab beradigan subyektiv omillardan biridir. Firmalarning rahbarlari, o’z ixtisosligi, tajribasi, shaxsiy tavsifnomalari bo’yicha o’zaro farqlanishlaridan tashqari, reklamaga ham har xil munosabatda bo’ladilar. Unga munosabat doirasi juda keng – aniq ifodalangan yoqtirmaslikdan tortib to murojaatlar, shiorlar yozish va firma uslubini ishlab chiqishda shaxsan ishtirok etishgacha.
|
| |
