|
Ekspert tizimini yaratish
|
| bet | 43/87 | | Sana | 22.01.2024 | | Hajmi | 184,87 Kb. | | #143131 |
Bog'liq Informatsion texnologiyalar-fayllar.orgEkspert tizimini yaratish quyidagi talablar mavjud holatda maqsadga
muvofiqdir:
• tizimga o‘z bilimini berishni istagan ekspertlar mavjudligi;
• ekspertlar vazifani hal etishning o‘z uslublarini bayon etishi mumkin
bo‘lgan muammoli sohaning mavjudligi;
• ko‘pchilik
ekspertlarning
mazkur
muammoli
sohada
yechimlar
o‘xshashligining bo‘lishi;
• muammoli sohadagi vazifaning ahamiyati, ya’ni ular yoki murakkab
bo‘lishlari, yoki mutaxassis bo‘lmagan foydalanuvchi hal eta olmasligi yoki hal
etish uchun ancha vaqt talab qilishi;
• masalani yechish uchun katta hajmdagi ma’lumot va bilimning bo‘lishi;
• predmet sohasida axborotning to‘liq bo‘lmasligi va o‘zgaruvchanligi
tufayli evristik uslublarni qo‘llash.
Yuqorida qayd etilgan uchta muammoni hal etish va sanab o‘tilgan
talablarni bajarish ekspert tizimini qo‘llashning zarur hamda yetarli sharti
sanaladi.
Ekspert tizimini yaratish bosqichlari. Ekspert tizimini yaratishning nisbatan
muhim
bosqichlariga
quyidagilarni
kiritish
mumkin:
konsepsiyalash,
realizatsiya, testdan o‘tkazish, joriy etish, kuzatib borish, modernizatsiyalash.
Konsepsiyalash bosqichida ekspert tizimini ishlab chiqish bo‘yicha
mutaxassis ekspert bilan hamkorlikda tanlangan predmet sohasidagi muammoni
yechishning uslublarini bayon etish uchun qanday tushuncha, munosabat va
proseduralar zarurligini hal etadi. Bosqichdagi asosiy vazifa masalani yechish
jarayonida yuzaga keluvchi vazifa strategiyasi va cheklovlarni tanlashdan iborat.
Konsepsiyalash muammoni to‘liq tahlil etishni talab etadi.
Identifikatsiya bosqichida vazifa turi, tavsifi, o‘lchami, ishlanma
jarayonidagi ishtirokchilar tarkibi aniqlanadi. Modelning yaroqliligi ko‘rib
84
chiqiladi, talab etiladigan «vaqt — mashina» resurslari baholanadi, ekspert
tizimini yaratish maqsadi belgilanadi.
Formallashtirish bosqichida asosiy tushunchalar va munosabatlar bilimlarni
ifodalashning o‘ziga xos rasmiy tiliga o‘tkaziladi. Bu yerda ko‘rib chiqilayotgan
vazifa uchun modellar yoki ma’lumotlarni taqdim etishning o‘xshash usullari
tanlanadi.
Amalga oshirish bosqichida yuklatilgan vazifalarni bajarishga qodir
bo‘lgan ekspert tizimining jismoniy «qobig‘i», yuzasi yaratiladi.
Ekspert tizimi faoliyatining to‘g’riligini testdan o‘tkazish bosqichida
tekshirish mumkin.
|
| |
