36
ta’lim jarayoni ta’lim oluvchining maqsad va extiyojlariga muvofiqlashtirilishi;
ta’lim oluvchining tashabbuskorligi va mas’uliyatining qo‘llab-quvvatlanishi;
amalda bajarish orqali o‘rganilishi;
ikki taraflama fikr-mulohazalarga sharoit yaratilishi.
Shunday qilib, fanlarni o‘qitish jarayonida interfaol metodlardan foydalanish o‘ziga xos
xususiyatga ega. Ta’lim amaliyotida foydalanilayotgan har bir interfaol metodni sinchiklab
o‘rganish va amalda qo‘llash o‘quvchi-talabalarning fikrlashini
kengaytiradi hamda
muammoning to‘g‘ri yechimini topishlariga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. O‘quvchi-talabalarning
ijodkorligini va faolligini oshiradi. Turli xil nazariy va amaliy muammolar interfaol metodlar
orqali tahlil etilganda o‘quvchi-talabalarning bilim, ko‘nikma,
malakalari kengayishi va
chuqurlashishiga erishiladi.
Yuqorida aytilganlardan interfaol ta’lim metodlarini tegishlicha tahlil qilish va shu asosda
ularni tasniflash zarurati ma’lum bo‘ladi. Ushbu masala yuzasidan umumiy mulohazaga
keladigan bo‘lsak, bu metodlarni tasniflashda
ularni interfaol metodlar, interfaol ta’lim
strategiyalari, interfaol grafik organayzerlarga ajratish mumkin.
Hozirgi kunda eng ommaviy interfaol ta’lim metodlari quyidagilar sanaladi:
1.
Interfaol
metodlar:
“Keys-stadi”
(yoki
“O‘quv
keyslari”),
“Blist-so‘rov”,
“Modellashtirish”, “Ijodiy ish”, “Muammoli ta’lim” va boshqa metodlar.
2.
Interfaol ta’lim strategiyalari.“Aqliy hujum”, “Bumerang”, “Galereya”, “Zig-zag”,
“Zinama-zina”, “Muzyorar”, “Rotastiya”, “Yumaloqlangan qor” va boshqa ta’lim
strategiyalari. Interfaol ta’lim metodlari tarkibidan interfaol ta’lim strategiyalarini
ajratishda guruh ishini tashkil qilishga yondashuv ma’lum ma’noda
strategik
yondashuvga qiyoslanishiga asoslaniladi. Aslida, bu strategiyalar ham ko‘proq jihatdan
interfaol ta’lim metodlariga tegishli bo‘lib, ularning orasida boshqa farqlar yo‘q.
3.
Interfaol grafik organayzerlar: “Baliq skeleti”, “BBB”, “Konsteptual jadval”, “Venn
diagrammasi”, “T-jadval”, “Insert”, “Klaster”, “Nima uchun?”, “Qanday?” va b. Interfaol
grafik organayzerlarni ajratishda bunday mashg‘ulotlarda
asosiy fikrlar turli grafik
shakllarda yozma ko‘rinishda ifodalanishiga asoslaniladi. Aslida, bu grafik organayzerlar
bilan ishlash ham ko‘proq jihatdan interfaol ta’lim metodlariga tegishli bo‘lib, ularning
orasida boshqa farqlar yo‘q.
Quyida interfaol ta’lim usullarining ayrimlariga to‘xtalib o‘tamiz.
