|
Laboratoriya ishi mavzusi: Oddiy superfosfat olish
|
| bet | 7/27 | | Sana | 18.06.2024 | | Hajmi | 0,56 Mb. | | #264200 |
Bog'liq Uslubiy qo\'llanmaLaboratoriya ishi mavzusi: Oddiy superfosfat olish
Ishning maqsadi. Superfosfat olish va uning analizini o‘tkazish.
Kerakli asbob va reaktivlar. temir yoki chinni xovoncha dastasi bilan, 0,2-0,3 mm diometrli teshikli elak, quritish shkafi, texnokimyoviy va analitik tarozilar, shisha silindr, pipetkalar, ariometr, chinni kosacha va chinni stakan tayoqchasi bilan, fosforit kukuni, konsentrlangan sulfat kislota, magneziya aralashmasi (1 l li o‘lchov kolbasida 55 l magniy xlorid tuzlari 250 ml 10% li ammiakli suvda eritiladi va o‘lchov kolbasi ko‘rsatgichigacha suv quyib aralashtiriladi), xlorid kislota (r=1,19 g/sm3), fenolftalein, 1%-li eritmasi, 25% li ammiak eritmasi, paterman eritmasi (1l li o‘lchov kolbasida 173g limon kislotasi eritiladi va 25% li ammiakli suv bilan fenolftalein bo‘yicha neytrallanadi va o‘lchovigacha suv quyib, aralashtiriladi, filtrlanadi. Eritmaning 1 l miqdoriga 173 g limon kislotasi va 51 g ammiak to‘g‘ri keladi), limon kislotasi, 2-3% li ammiak eritmasi, voronkalar, stakanlar, shisha tayoqchalar, kolbalar, filtr qog‘ozlari.
Ishning bajarilishi. Texnokimyoviy tarozida 20-25 g fosfarit kukuni tortib olinadi. Fosforitni parchalash uchun sarflanadigan sulfat kislotasining miqdori (ml hisobida), fosforitning tarkibini hisobga olgan holda superfosfat hosil bo‘lish reaksiyasi asosida nazariy jixatdan hisoblab topiladi.Fosforit tarkibida taxminan 25% R2O5, 40% SaO, 2% MgO va boshqalar bo‘ladi. Reaksiya uchun 62-64% li sulfat kislota eritmasi ishlatiladi
Chinni stakanga sulfat kislota eritmasi quyiladi va 50-60ºS haroratgacha qizdiriladi. So‘ng stakanga oz-ozdan fosforit kukuni qo‘shiladi. Aralashma shisha tayoqqha bilan 3-4 daqiqa aralashtiriladi va 110-150ºS haroratli quritish shkafida 1 soat mobaynida qoldiriladi. So‘ngra uni sovitiladi, xovonchada kukun xoligacha maydalanadi va superfosfatni analiz qilinadi.
2-2,5 g superfosfat analitik tarozida tortib olinadi va chinni kosachada maydalanadi. Kosachaga 25 ml suv quyiladi va aralashma ezgilanadi. Eritma 250 ml sig‘imli o‘lchov kolbasiga filtrlab o‘tkaziladi. Filtrlashda oldin o‘lchov kolbasiga 5-10 tomchi xlorid kislota quyilishi kerak. Chinni kosachadagi massa suv bilan yaxshilab filtrga olib tushiriladi. Filtrdagi qoldiq yaxshilab yuviladi O‘lchov kolbasidagi eritma kolbaning o‘lchovigacha suv bilan suyultiriladi va yaxshilab aralashtiriladi. Bu eritmadan superfosfat tarkibidagi suvda eriydigan fosfor (R2O5 s.z) ni aniqlashda foydaniladi (1-eritma).
Filtr, erimay qolgan qoldiq bilan birgalikda 250 ml sig‘imli ikkinchi o‘lchov kolbasiga solinadi, uning ustiga 100 ml Paterman eritmasi quyilib, kolbaning qopqog‘i yopiladi va qattiq chayqatiladi (chayqatish filtrning tolalarga yo-yilguncha davom ettiriladi). Kolba 600S haroratli suv hammomida 15 daqiqa ushlab turiladi. So‘ngra kolba sovitiladi, o‘lchovigacha suv bilan to‘ldiriladi, aralashtiriladi va boshqa kolbaga quruq filtr oraqli filtrlanadi. Bu eritmadan superfosfat tarkibidagi o‘simlik o‘zlashtiradigan fosfor (R2O5 o‘zlash) miqdorini aniqlashda foydalaniladi. 2-eritma).
Superfosfat tarkibidagi fosforning umumiy (R2O5 umum) miqdorini aniqlash uchun 2,0-2,5 g superfosfat analitik tarozida tortib olinadi, 250 ml sig‘imli o‘lchov kolbasiga oz miqdordagi suv bilan yuvib tushiriladi va uni ustiga 30 ml xlorid kislota (r=1,19 g/sm3) eritmasi quyilib, 30 daqiqa qaynatiladi. So‘ngra kolbaning o‘lchovigacha suv quyiladi, aralashtiriladi va boshqa quruq idishga filtrlanadi (3-eritma).
250-300 ml sig‘imli 3 ta stakan olib, 1-stakanga 50 ml 1-eritmadan (P2O5 s.z.) 2-stakanga 50 ml 1-eritma va 50 ml 2-eritmadan (R2O5 o‘zlash), 3-stakanga 50 ml 3-eritmadan o‘lchov pipetkasi yordamida quyiladi. Stakanlarga 25 ml dan Patermen eritmasi quyiladi, aralashtiriladi va 2-3% li ammiak eritma bilan fenolftalein bo‘yicha neytrallanadi. Fosfat ionini cho‘ktirish uchun eritmalarga 25-35 ml magneziya aralashmasi aralashtirib turgan holda qo‘shiladi, so‘ngra 20 ml dan 25% li ammiak eritmasi qo‘shiladi. Stakandagilarni 30 daqiqat davomida aralashtirib turiladi va 5-15 soat tinch qoldiriladi. Magniy-ammoniy fosfat cho‘kmalari kuchsizlantirilgan filtrlar orqali filtrlanadi va cho‘kmalar 2-3% li ammiakli suv bilan yuviladi. Filtr, cho‘kmalari bilan birgalikda tigellarga solinadi, quritiladi va mufel pechida 1000-10500S haroratda qoldiq o‘zgarguncha qizdiriladi va sovitilib, tortiladi.
Superfosfat tarkibidagi fosfor miqdori (R2O5 hisobida) quyidagi formula orqali hisoblanadi:
bu yerda: m-magniy pirofosfatning gramm hisobidagi massasi; m1-analiz uchun olingan superfosfatning gramm hisobidagi massasi; 0,6377 Mg2P2O7 ning R2O5 hisobiga to‘g‘ri keladigan koeffisienti.
Superfosfat tarkibidagi namlikni aniqlash uchun, 10 g miqdordagi supenrfosfat quritish shkafida 100-102ºS haroratda 3 soat mobaynida quritiladi va tortiladi. Namlik miqdori (% hisobida) quyidagi formula bilan hisoblanadi:
bunda, m1- quritilgan superfosfat massasi, g: m-quritish uchun olingan superfosfat massasi g.
|
| |
