• Ta’ lim-tarbiyani boshqaruv nazariyasi
  • O‘z-o‘zini tarbiyalash va boshqaruvning nazariy asoslari




    Download 5,2 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet20/79
    Sana21.02.2024
    Hajmi5,2 Mb.
    #159965
    1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   79
    Bog'liq
    Ma\'naviyat asoslari. Hamdamova M

    O‘z-o‘zini tarbiyalash va boshqaruvning nazariy asoslari
    Yoshlarga mustaqil ravishda bilim olish va olgan 
    bilimlarini hayotda qoilay olish ko‘nikmalarini hosil qilish 
    hamda axloq va odobini yaxshilash sirlarini, ularga yoshligidan 
    o‘rgatilib borilishi joiz bo‘lgani bilan ularda bilimlami haqiqiy 
    egallash va ulami muayyan 
    hayotiy sharoitlarda qoilash 
    zaruriyati talabalik davrida pay do boiadi.
    Talabalik 
    davrigacha yosh odamni ota-onasi, maktab 
    o‘qituvchilari, qarindosh-urug'i, mahalla-ko'y nazorat qilib 
    borsa, talaba boiganidan key in kompleks sabablariga binoan 
    bu nazorat keskin pasayib ketadi. Shuning uchun bu holatni, 
    avvalam bor, talabaning o‘zi anglab yetishi shart, shundan 
    keyin boshqaruv nazariyasini asosiy tamoyili, tushuncha va 
    qoidalarni egallagan holda o‘zini-o‘zi boshqarib o‘zini - 
    tarbiyalay boshlash kerak. Quyida boshqaruv nazariyasining 
    eng umumiy holdagi tushunchasi berilgan.
    Ta’ lim-tarbiyani boshqaruv nazariyasi
    Jamiyat taraqqiyotining m aium bir bosqichida jamiyatni 
    alohida qobiliyat va bilimlarga ega boigan kishilar tomonidan 
    boshqarilishiga ehtiyoj paydo b o ia boshladi. Keyinchalik 
    boshqaruvchi kishilar soni ko‘paya borib, alohida ijtimoiy 
    guruhga, so‘ng tabaqaga aylandilar. Bu ijtimoiy tabaqa 
    kengayib, davlatda nomlanadigan boshqaruv organi paydo 
    b o ia boshladi.
    Davlatni turli chayqalishlarsiz ilmiy asosda boshqarilishiga 
    ehtiyoj orta borishi natijasida boshqaruv nazariyasi vujudga keldi.
    66


    Boshqaruv nazariyasi nisbatan yangi va istiqbolli fan 
    tarmog‘i bo‘lib, obyektiv borliqni ilmiy bilishga asoslanadi. U 
    o‘z faoliyatini bir qator tabiiy va ijtimoiy fanlar zaminida 
    ko‘radi. Chunki har qanday ilmning tadqiqot olib borishdan 
    maqsadi - tabiat, jamiyatdagi obyektiv qonuniyatlami aniqlab, 
    ulami inson ehtiyoj lariga xizmat qildirishdir. Bu esa boshqaruv 
    jarayonining mohiyati va qonuniyatlarini 
    aniqlash, bu 
    jarayonda sodir bo‘ladigan munosabatlar tabiatini ochib berish, 
    uning tizimini ishlab chiqish va boshqaruv subyektining asosiy 
    tamoyillarini 
    ishlab 
    chiqish 
    boshqaruv 
    nazariyasining 
    vazifalaridir.
    Masalan, ijtimoiy hayotni boshqaruv nazariyasi shu sohani 
    boshqarish jarayonida qo‘llaniladigan tadbirlar tartibi va 
    bosqichlarini aniqlab beradi.
    Ijtimoiy jarayonlar boshqamvining umumiy nazariyasining 
    obyektiv asoslari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi:
    - jamiyatning taraqqiy etishi natijasida ijtimoiy hayotning 
    alohida jabhalari orasidagi aloqalar yaqinlasha borib, uzviy 
    muno-sabatlar darajasiga ko‘tarilishi va bir butun ijtimoiy 
    majmuani tashkil qilish; •
    - ilmiy bilishning zamonaviy bosqichida jamiyatdagi 
    hodisalami ijtimoiy jarayonlar bilan uzviy bog‘liqligi va 
    ijtimoiy axborotlar oqimining ko‘payib va tezlashib borishi;
    -
    boshqaruvchi 
    va 
    boshqariluvchilar 
    orasidagi 
    munosabatlaming tobora rivojlana borib, biri ikkinchisini 
    taqozo etishi va boshqaruv texnologiyasining takomillashib 
    borishi.
    Shu munosabat bilan jamiyatning obyektiv ijtimoiy 
    qonuniyatlari hamda boshqaruv qonuniyatlari orasidagi uzviylik 
    boshqaruvini to‘g‘ri amalga oshirishda alohida ahamiyat kasb 
    etadi. Shuning uchun ham boshqaruv jarayonim shakllantirishda 
    ijtimoiy fanlardagi qonuniyatlarga suyanish kerak.
    67


    Boshqarilish jarayoni hamma vaqt «boshqaruv organlari», 
    deb nomlangan maxsus ijtimoiy guruhlar tomonidatt amalga 
    oshirilib kelingan. Ular ijtimoiy jarayonlaming kechish 
    qonuniyatlarini 
    o‘rganib 
    chiqib, 
    ulami 
    maqsadga 
    yo‘naltiradilar va nazorat qilib turadilar.
    Boshqarish maqsadida olib borilgan munosabatlami 
    boshqa ijtimoiy munosabatlardan, jumladan, ishlab chiqarish, 
    axloq-odob, o‘zaro muloqot va boshqalardan farqlash uchun 
    ular faqat jamiyatni tartibga solish uchun qilinadigan 
    munosabatlar ekanini anglash kerak. Ular boshqarilish 
    jarayonining umumiy faoliyatidan kelib chiqib, ilmiy 
    asoslangan 
    va 
    jamiyatdagi 
    mavjud 
    qonuniyatlarga 
    asoslanadilar.

    Download 5,2 Mb.
    1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   79




    Download 5,2 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O‘z-o‘zini tarbiyalash va boshqaruvning nazariy asoslari

    Download 5,2 Mb.
    Pdf ko'rish