• 7.4. Kesimlar
  • Kesim turlari va ularning chizmada joylashuvi
  • To'liq va mahalliy qirqimlar




    Download 8,84 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet53/83
    Sana25.11.2023
    Hajmi8,84 Mb.
    #105189
    1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   83
    To'liq va mahalliy qirqimlar 
    Qirqimning to'liqligiga qarab qirqimlar to'liq va mahalliyga bo'linadi. 
     Agar kesma tekisligi jismni to'liq kesib o'tgan bo'lsa, u holda 
    qirqim to'liq 
    deb 
    nomlanadi. Yuqoridagi barcha misollarga to'liq qiqimlar ko'rsatiladi. 
    Biroq, ba'zi hollarda, ob'ekt shaklining ichki tuzilishini alohida, cheklangan joyda 
    ko'rsatish kerak. 
    Jismning qiya qismiga aniqlik kiritish, alohida cheklangan joyga chiqarilgan 
    qirqim 
    mahalliy
     deb nomlanadi. 
    Mahalliy qirqimni olish uchun buyum shaklining kichik bir qismi xayolan 
    olib tashlanadi. Bunday holda, kesuvchi tekislik ko'rsatilgan elementning o'qi 
    bo'ylab harakatlanadi (7.23-rasm). 
    Chizmada to'lqinsimon ingichka chiziq bo'lishi mumkin. Ushbu maqsaddagi 
    chiziqlar chizilgan boshqa elementlari bilan mos kelmasligi kerak. 
    7.23-rasm 
    7.4. Kesimlar 
    Kesim
    - bu jismni tekislik bilan fikran kesish natijasida tekislikda hosil bo’ladigan 
    shaklning tasviriga aytiladi. Kesim kesuvchi tekislik yuzasida hosil bo’ladi. 
    Kesimlar ham ko’rinish va qirqimlar singari O’zDST 2.305-2003 ga muvofiq 
    bajariladi. Kesimning qirqimdan farqi shundaki bunda detalning kesishuvchi 
    tekislik orqasida ko’rinib qolgan qismi chizilmaydi. 


    122 
    Kesimning qirqimdan farqini yaxshiroq tushunish uchun 7.24-rasmlardagi 
    tasvirlarni taqqoslab ko’rishning o’zi kifoya. Demak kesim detalning tekislik kesib 
    o’tgan joyining chizmasini (dumaloqligi, to’g’ri turtburchakligi, oval yoki biror 
    boshqa shakldaligini) ko’rsatish uchun ishlatiladi. 
    Kesimning asosiy maqsadi - rasmda jismning yoki uning elementlarining 
    ko'ndalang shaklini ko'rsatish (7.24-rasm). 
    7.24-rasm 
    Kesim turlari va ularning chizmada joylashuvi 
    Chizilgan joyiga ko'ra kesimlar buyumning 
    ustiga chizilgan 
    va 
    chiqarilgan
    bo'ladi. 
    Ustiga chizilgan kesimlar 
    to'g'ridan-to'g'ri ko'rinishga joylashtiriladi. Buyumni 
    o’ziga chizilgan kesimning konturi qattiq ingichka chiziq bilan chizilgan (7.25-
    rasm, a). 


    123 

    b
      
    7.25-rasm 
    Olingan kesimlar jismning konturidan tashqarida yoki bir xil turdagi qismlar 
    orasidagi bo'shliqda yoki kesim chizig'ining davomida yoki chizilgan maydonning 
    bo'sh joyida joylashgan. Belgilangan qismning konturi tasvirning ko'rinadigan 
    kontur chizig'i bilan bir xil qalinlikdagi qattiq qalin asosiy chiziq bilan chizilgan 
    (7.25- rasm, b). 
    Chizmalarda chiqarilgan kesimlardan foydalanish afzalroq. 

    Download 8,84 Mb.
    1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   83




    Download 8,84 Mb.
    Pdf ko'rish