143
1-bosqichda detalning bosh ko’rinishini tanlash alohida ahamiyatga ega
bo’lib, to’g’ri tanlangan bosh ko’rinish, ko’rinishlar, qirqim va kesimlar sonining
eng kam bo’lishini ta'minlaydi. Val, vtulka, gilza, g’ildirak, gardish,
flanes va
shunga o’xshash aylanish sirtlari bilan chegaralangan ko’plab detallar mavjud.
Bunday detallar yoki zagotovkalarni tayyorlashda asosan tokarlik yoki shunga
o’xshash dastgohlardan foydalaniladi. Bu detallarning tasvirlarini chizmada
shunday joylashtirish kerak-ki, bunda detalning o’qi
asosiy yozuvga parallel
bo’lishi kerak. Bosh ko’rinishning bunday joylashtirilishi, detalni tayyorlashda
chizmadan
foydalanishni
engillashtiradi.
Tasvirning
ko’rgazmaliligini
pasaytiruvchi ko’rinmas kontur chiziqlarining sonini imkon qadar kamaytirish
kerak. Shuning uchun qirqim va kesimlarni qo’llashga alohida e’tibor berish kerak.
Kerakli tasvirlarni GOST 2.305-68 qoidalari va tavsiyalariga
muvofiq tanlash va
bajarish kerak. Agar quyidagi shartlarga muvofiq detallarning bosh ko’rinishi
tanlansa, shubhasiz yuqorida qayd qilingan mulohazalarga erishiladi:
- detlaning bosh (old, ya'ni asosiy) ko’rinishi boshqa ko’rinishlarga nisbatan
uning tuzilishi va elementlarining shakli to’g’risida to’laroq tasavvur bera oladigan
qilib tanlanadi;
- detalning bosh ko’rinishi uning ish vaziyatida va ishlov berish stanoklarida
joylashish vaziyatlarini e'tiborga olgan holda tanlanadi. Aylanish sirtlaridan tashkil
topgan val, o’q, vint, chervyak, vtulka, shuningdek, biriktirish detallarining o’q
chiziqlari bosh ko’rinishda asosiy yozuvga parallel qilib olinishi lozim;
- detallarning bosh ko’rinishi ko’rinishilar sonining eng kam bo’lishini va
qogoz formatidan unumli foydalanishni ham ta'minlashi lozim, ya'ni ko’rinishlar
shunday joylashishi kerakki, chizmada ortiqcha ko’zga tashlanadigan ochiq joylar
bo’lmasligi va ko’rinishlar oraliqlari o’lchamlar qo’yish uchun yetarli bo’lishi
lozim.
