O‘qituvchi




Download 6,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet127/132
Sana27.05.2024
Hajmi6,77 Mb.
#255120
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   132
Bog'liq
“BC” toifadagi transport vositalarining tuzilishi va ularga texnik xizmat ko‘rsatish Jizzax ATtexnikum O\'MTi

3. Rul kuchaytirgichlari 
Kuchaytirgichlar avtomobil boshqariluvchi g‘ildiraklarining yengil 
burilishini ta’minlashga xizmat qiladi. Bundan tashqari yengil avtomobillarda, 
pnevmatik shinalar ishdan chiqqanda, uning to‘g‘ri harakatini saqlab, yuqori 
tezliklarda 
harakat 
xavfsizligini 
ta’minlaydi. 
Rul 
yuritmasining 
gidrokuchaytirgichi rul chambaragi burilish burchagining boshqariluvchi
g‘ildiraklar burilish burchagiga bog‘liqligini ta’minlovchi gidrostatik qurilma 
hisoblanadi. Gidrokuchaytirgichning ramziy sxemasi 7.4- rasmda ko‘rsatilgan. 
Avtomobil dvigateli orqali 13 nasos harakatga keltiriladi. Nasosga 14 bakdan 
moy o‘tib turadi. Nasosdan siqib chiqarilgan moy 2 moy o‘tkazgich orqali R 
taqsimlagichga uzatiladi. Taqsimlagich 1 korpus va 4 suriluvchi zolotnikdan 
tashkil topgan bo‘ladi. Zolotnik 12 shtok yordamida rul mexanizmining (RM) 
reykasi bilan bog‘langan. 
Taqsimlagich korpusi 6 shtanga orqali 5 boshqariluvchi g‘ildirakning burilish 
sapfasi richagi bilan tutashtirilgan. Taqsimlagich 9 va 10 moy o‘tkazgichlar 
vositasida SS gidrotsilindrning har ikkala bo‘limi bilan birlashtirilgan. 
Gidrotsilindr avtomobil ramasiga sharnirli ravishda mahkamlangan. Uning 8 
porsheni shtok orqali boshqariluvchi g‘ildirakning burilish sapfasi richagiga 
ta’sir etadi. Taqsimlagich 14 moy bachogi bilan 3 moy o‘tkazgich orqali 
bog‘langan. Taqsimlagich korpusida uchta bo‘lim mavjud. Chetda joylashgan 
bo‘lmalarga suyuqlik nasos orqali uzatiladi. O‘rtada joylashgan bo‘lmada 3 moy 
o‘tkazgich ulangan bo‘lib, undan suyuqlik bachokka qaytariladi. Zolotnikning 
uchta bo‘g‘ini taqsimlagich korpusida A va B kameralarni hosil qiladi. Bundan 
tashqari taqsimlagich korpusining ikki chetida V va G reaktiv kameralar ham 
bo‘lib, ular A va B kameralar bilan kanallar orqali o‘zaro tutashtirilgan. Reaktiv 
kameralarga siqilib turuvchi markazlovchi 7 va 11 prujinalar o‘rnatilgan. 8 
porshen gidrotsilindrning ichki hajmini A va B bo‘lmalarda ajratib turadi va ular 
taqsimlagichning A va B kameralari bilan moy o‘tkazgichlar orqali tutashib 
turadi. Gidrotsilindrning har ikkala kamerasi, taqsimlagich bo‘lmalari va 
moyo‘tkazgichlar moy bilan to‘ldirilgan bo‘ladi. 
Avtomobilning to‘g‘ri chiziqli harakatida zalotnikning holati barcha 
bo‘lmalarni o‘zaro tutashtirib turadi va bu o‘rta (oraliq) holat deb ataladi. 
Zalotnikning o‘rta holatida suyuqlik nasosdan 2 moy o‘tkazgich orqali 
taqsimlagichning A va B kamerasiga uzatiladi va 3 moy o‘tkazgich orqali 
bachokka qaytariladi. Taqsimlagich kameralaridagi suyuqlik bosimi 9 va 10 
moyo‘tkazgichlar orqali gidrotsilindrning A va B bo‘lmalariga uzatiladi. 


Agar rul chambaragi chapga burilsa, u holda 12 shtanga 7 markazlovchi 
prujinaning qarshilik kuchini yengib, zolotnikni o‘q bo‘ylab siljitadi. 
Zalotnikka o‘q bo‘ylab ta’sir etuvchi kuchning qiymati prujinaning siqish 
kuchidan katta bo‘lgandagina uning o‘q bo‘ylab siljishi kuzatiladi. Zolotnikning 
siljishi tufayli B kamera 3 moy o‘tkazgichdan ajratiladi va 2 moy o‘tkazgich 
bilan tutashtiriladi; Bir vaqtning o‘zida A kamera 2 moyo‘tkazgichdan yopiq 
tirqish orqali ajratiladi va ochiq tirqish orqali to‘kuvchi moy o‘tkazgich bilan 
tutashtiriladi. Bunda B kamera B bo‘lmadagi suyuqlikning bosimi 5 
boshqariluvchi g‘ildirakning qarshilik kuchiga muvofiq ravishda 8 porshenni 
joyidan quzg‘atadi. Bu paytda silindrning kengayuvchi B bo‘lmasiga suyuqlik 
nasos tamonidan yuboriladi, kamayuvchi A bo‘lmadan esa suyuqlik porshen 
yordamida nasosning bachogiga qaytariladi. Qo‘zg‘aluvchi porshen 5 
boshqariluvchi g‘ildirakni chap tarafga buradi. Bir paytning o‘zida 6 shtanga 
bilan bog‘langan taqsimlagichning korpusi zolotnikning dastlabki siljishidagi 
yo‘nalish bo‘ylab qo‘zg‘aladi. Kirituvchi tirqish ochilishi bilan gidrotsilindrning 
A bo‘lmadagi suyuqlikning bosimi 8 porshendagi kuch bilan muvozanatlashadi; 
porshen harakati to‘xtab, 5 g‘ildirakning chapga burilishi cheklanadi. 

Download 6,77 Mb.
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   132




Download 6,77 Mb.
Pdf ko'rish