qiymatga ega bo‘ladi (~0,15 Om). Uzgich kontaktlari uzilganda, tranzistor baza
tokining zanjiri ham uziladi,
natijada, baza va emitter potensiallar ayirmasi
nolga teng bo‘lib qoladi, emitter-kollektor o‘tish joyining qarshiligi keskin
ortadi va tranzistor yopiladi. Tranzistorning yopilishi o‘t oldirish g‘altagining
birlamchi chulg‘amidan o‘tayotgan tok
I1
zanjirining uzilishiga olib keladi va bu, ikkilamchi chulg‘amda yuqori
kuchlanish induksiyalanishini ta’minlaydi.
Birlamchi
zanjir toki
I1
uzgich kontaktlaridan emas, balki tranzistorning
emitter-kollektor o‘tish joyi orqali o‘tganligi va yetarli darajada katta quvvatli
tranzistorlar qo‘llanilishi uzilish toki
Iu
qiymatini 7-8A gacha oshirish imkonini
berdi. Bu esa, o‘z navbatida,
ikkilamchi kuchlanish
U2max
ni 25000-30000V
gacha ko‘tarilishiga olib keldi. Shunday qilib, kontakt-tranzistorli o‘t oldirish
sistemasida ikkilamchi kuchlanish qiymati uzgich kontaktlari chidamliligi bilan
cheklanmasdan, balki tranzistorning tavsifnomasi bilan belgilanadi.
Kontaktli o‘t oldirish sistemasi tarkibiga tranzistor kiritilishi, bu sistemaga
xos bo‘lgan barcha kamchiliklarni bartaraf qilish imkoniyatini bermaydi.
Xususan, ko‘p silindrli dvigatellarda aylanishlar
chastotasining katta
qiymatlarida uzgich pishangchasining dirrilash hodisasi ruy berib, bu bir sikl
(ya’ni bir uchqun hosil bo‘lish uchun ajratilgan vaqt) davomida kontaktlarni
ko‘p marta uzilib tutashishiga olib keladi. Natijada, bir uchqun o‘rniga quvvati
ancha kam bo‘lgan bir necha uchqun hosil bo‘ladi, o‘t oldirishni ilgarilatish
burchagining belgilangan qiymati o‘zgarib ketadi, o‘t oldirish ishonchli amalga
oshirilmaydi. Bundan tashqari uzgich
kontaktlarining yeyilishi, oksidlanishi va
ifloslanishi o‘t oldirish sistemasining ishonchlilik darajasini pasaytiradi.
Kontaktlar oksidlanishi, ifloslanishi va moylanib qolishi, ularning kontakt
qarshiligi oshib ketishiga va tranzistorni boshqarish toki
Ib
qiymatini kamayib
ketishiga olib keladi. Bu tranzistorni ochilmaslik va o‘t oldirish sistemasini
ishlamaslik hol-larini vujudga keltiradi. Ishlatish davrida qo‘shimcha mehnat va
vaqt sarf qilib, muntazam ravishda, uzgich kontaktlarining
tutashib turish
burchagini rostlab turish ehtiyoji ham kontakt-tranzistorli o‘t oldirish tizimining
kamchiliklariga kiradi.
47-rasm.
