Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rata maxsus ta’lim vazirligining o‘rta
maxsus kasb-hunar ta’limi markazi faoliyatini takomillashtirish to‘g‘risida” 2018 yil 3-
fevralidagi PQ 3504- sonli qaror. Lex.uz
2.
O‘zbekiston Respublikasining Prezidentining qarori 02.02.2022 yildagi PQ-
112-son. (Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 03.02.2022y. 07/22/0099-son).
3.
A.Lutfullayev. Chang va fortepiano uchun asarlar to‘plami. O‘zbekiston
Davlat Konservatoriyasi.
4.
A.Lutfullayev. O‘zbekiston musiqa san’ati ustalari Axmadjon Odilov
ijodkorlik va ichrochilik bisotidan. O‘zbekiston Davlat Konservatoriyasi.
5.
A.I.Petrosians. O‘zbek xalq cholg‘ulari. Toshkent, 2000 yil.
6.
R.Qodirov. Musiqa pedagogikasi. Toshkent, 2014 yil
MUSIQIY-RITMIK HARAKATLAR BARQAROR
RIVOJLANISHNING MUHIM OMILI SAFATIDA
H.Rahmonov
O‘zbekiston-Finlandiya pedagogika instituti 1-bosqich
magistranti
O‘zbbekiston respublikasi Prezidentining “Maktabgacha ta’lim
tizimini tubdan takomillashtirish chora tadbirlari to‘g‘risida”gi 2017 yil 9-
sentabrdagi PQ-3261, hamda 2017 yil 30-sentabrda uzluksiz ta’lim
tizimining muhim bo‘g‘ini bo‘lgan maktabgacha ta’lim tizimini yanada
takomillashtirish,
samarali
davlat
boshqaruv
tizimini
yaratish,
maktabgacha ta’lim muassasalari davlat nodavlat tarmog‘ini kengaytirish,
moddiy-texnika bazasini mustahkamlash, ularni malakali pedagog kadrlar
bilan ta’minlash, maktabgacha ta’lim muassasalariga bolalarni qamrab
olishni keskin oshirish, ta’lim-tarbiya jarayonlariga zamonaviy ta’lim
dasturlari va texnologiyalarni tadbiq etish orqali bolalarni har tomonlama
intelektual, ma’naviy-estetik jismoniy rivojlantirish hamda ularni
maktabga tayyorlsh sifatini tubdan yaxshialsh maqsadida farmoishi qabul
qilindi.
Shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 8
maydagi PQ-4312-sonli “O‘zbekiston Respublikasi maktabgacha ta’lim
tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi” 2016 yil 29 dekabrdagi
“2017-2021 yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish
chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-2707-sonli, 2017 yil 30 sentabrdagi
“Maktabgacha ta’lim tizimi boshqaruvini tubdan takomillashtirish chora-
162
tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5198-sonli Farmoni, 2017 yil 9 sentabrdagi
«Maktabgacha ta’lim tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari
to‘g‘risida»gi PQ-3261-sonli qarori, shuningdek, Maktabgacha ta’lim
vazirligining 2018 yil 18 iyundagi 1-mh sonli “Ilk va maktabgacha
yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablari” hamda “Ilk
qadam” maktabgacha ta’lim muassasasining Davlat o‘quv dasturini
amalda joriy etish kabi davlat hujjatlarida bu sohaga oid masalalarini hal
etish nazarda tutilgan.
Ushbu chiqarilgan qaror va farmoishlar ayni vaqtda qabul qilingani
yurtimiz aholisini birdek quvontirdi. Sababi uyda usgan bola bilan
maktabgacha ta’lim muassasasida tarbiyalangan bolaning farqi keskin
sezilishini Prezidentimiz ham o‘z ma’ruzalarida qayta-qayta takrorladi.
Maktabgacha ta’lim muassasalarida olib borilayotgan mash’g‘ulotlar
orasida musiqa mashg‘ulotlarinig ahamiyati beqiyosdir. Bo‘lajak musiqa
mutaxassislari yosh avlod ongiga yuksak tuyg‘ularni singdirish, ularda
Ona Vatanga muhabbat, go‘zallikka intilib yashash, uni asrash va
yaratishga bo‘lgan ishtiyoq uyg‘otuvchi kasb egalari hisoblanadilar.
Bolalar musiqa asarlarini tinglash madaniyatini puxta egallashlari,
ularning ichidan o’zlariga kerak, yoki kerak emaslarini, yaxshi yoki
yomonlarini ajrata bilishlari, qisqacha aytganda musiqani to’g‘ri idrok eta
olisah malakasiga ega bo’lishlari ularning ma’naviy-ma’rifiy tarbiyasiga
o’ta kuchli ta’sir ko’rsatuvchi vosita bo’lib xizmat qiladi. Bolalarning
musiqa tarbiyasiga alohida e’tibor qaratilishi, ularning musiqani to’g‘ri
idrok eta olish qobiliyatlarini to’g‘ri yo’nalishda shakllantirishga jiddiy
ahamiyat berilishi zarur.
Musiqiy mashg‘ulotlar oldiga qo‘yilgan har qanday maqsad va
vazifalarni amalga oshirish, avvalo, musiqa rahbarining pedagogik
tayyorgarligiga bog‘liq.
Musiqiy mashg‘ulotlar bog‘chada o‘tiladigan boshqa mashg‘ulot-
lardan ancha farq qiladi va o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Bu xususiyatlar
quyidagilardan iborat:
- musiqa mashg‘ulotlari musiqa savodi va ijrochilikka doir bir necha
faoliyat turlaridan (qo‘shiq kuylash, musiqa tinglash, musiqiy-ritmik
harakatlarni bajarish, musiqa savodi, bolalar musiqa cholg‘u asboblarida
jo‘r bo‘lish) tashkil topadi;
- bu mashg‘ulotlar boshqa mashg‘ulotlardan o‘zining ifoda vositalari,
ya’ni «tili» bilan farq qiladi. Tasviriy san’at ranglar bilan, adabiyot so‘z
bilan, musiqa esa tovushlar orqali vujudga keladigan ohanglar vositasida
insonga ta’sir etadi;
- musiqa mashg‘ulotlari bolalarning ruhiyatiga, emotsiyasiga faol
ta’sir ko‘rsatib, ularni quvontiradi, ijodiy kechinmalar hosil qilib, ma’naviy
ozuqa beradi;
163
- musiqa mashg‘ulotlari jismoniy tarbiya, rasm, odobnoma,
atrofimizdagi olam kabi mashg‘ulotlar bilan chambarchas bog‘liqdir.
Musiqiy
mashg‘ulotlarni
olib
borishda
musiqa
rahbari
kichkintoylarning yoshi va qiziqishlarini e’tiborga olishi lozim.
Mashg‘ulotning tuzilishi o‘quv materiallarining mazmunidan kelib
chiqishi kerak. Bunda asarlarning ta’limiy, tarbiyaviy ahamiyati, badiiy
saviyasi, bolalar yoshiga mosligining hisobga olinishi muhim ahamiyat
kasb etadi.
Musiqa mashg‘ulotlarining tuzilishi quyidagi faoliyat turlaridan
iborat:
|
