|
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat instituti
Pdf ko'rish
|
| bet | 188/251 | | Sana | 07.06.2024 | | Hajmi | 7,63 Mb. | | #261339 |
Bog'liq biologiya majmua13-MA’RUZA.
Mavzu:
O’zgaruvchanlik qonuniyatlari
Reja:
1. O‘zgaruvchanlik to‘g‘risidagi umumiy tushunchalar.
2. Modifikatsion o’zgaruvchanlik
3. Mutatsion o’zgaruvchanlikning umumiy xususiyatlari va mutatsiya nazariyasi.
4.Mutatsiyalarning xillarining tasniflanishi.
5. N.I.Vavilovning irsiy o‘zgaruvchanlikda gomologik qatorlar qonuni.
Tayanch so’zlar:
mutatsiya to’g‘risidagi nazariya, spontan va indutsirlangan mutatsiya, generativ va somatik
mutatsiya, morfologik, fiziologik, biokimyoviy mutatsiyalar, letal, varim letal, neytral va foydali mutatsiyalar, gen
mutatsiyalari, xromosoma mutatsiyalari, genom mutatsiyalari, tranzitsiya, transvyersiya, deletsiya, duplikatsiya,
invyersiya, translokatsiya, transpozitsiya, transpozon, poliploidiya, getyeroploidiya, avtopoliploidiya va allopoliploidiya,
retsessiv mutatsiyalarni aniqlash metodlari CIBva CuL Pm.
O‘zgaruvchanlik to‘g‘risidagi umumiy tushunchalar va uning xillari
Organizmlarning belgi va xossalari bo‘yicha o‘zaro farq qilishi
o‘zgaruvchanlik
deb ataladi.
O’zgaruvchanlik tufayli organizmda yangi belgi xususiyatlar paydo bo’ladi yoki qandaydir bor bo’lgan
belgi yo’qoladi. Har bir populyatsiyada ayrim organizmlar har xil belgilari va xususiyatlari bilan bir-
biridan farq qilib turadi. Bitta turga kiruvchi organizmlar o’rtasidagi farq uning genotipini o’zgarishi
bilan yoki tashqi muhit ta’sirida yuzaga chiqishi mumkin. Shunga ko’ra o‘zgaruvchanlik
irsiylanmaydigan
va
irsiylanadigan
xillarga bo‘linadi. Irsiy o’zgaruvchanlik genotipning o’zgarishi
natija-sida sodir bo’lganligi uchun bu o’zgaruvchanlikni
genotipik
o’zgaruvchanlik deb ham ataladi.
Irsiy bo’lmagan o’zgaruvchanlik esa organizmning genotipi o’zgarmay, faqat tashqi belgilarining
o’zgarishi natijasida sodir bo’lganligi va kelgusi avlodga o’tmaganligi uchun bu o’zgaruvchanlikni
|
| |
