|
avtonom
(ya’ni,
joriy sof daromaddan mustaqil)
holdagi iste’mol darajasi
Pdf ko'rish
|
| bet | 329/652 | | Sana | 11.07.2024 | | Hajmi | 8,58 Mb. | | #267370 |
Bog'liq IQTISODIYOT NAZARIYASIavtonom
(ya’ni,
joriy sof daromaddan mustaqil)
holdagi iste’mol darajasi
deyiladi. Bizning
grafigimizda bu daraja S
0
nuqtadan boshlanadi.
Chizmadagi V nuqtaning o’ng tomoni esa
ijobiy (musbat ishorali) jamg’arma
deb ataladi. Aynan V nuqtada aholi daromadlari va sarflarining muvozanatiga
erishiladi. Daromad miqdori oshib borgan sari bu muvozanat buzilib, jamg’arma
miqdori ortib boradi. Chizmadagi daromadning Y
1
darajasida iste’mol miqdori E
1
E
0
kesmadan, jamg’arma miqdori esa ye
0
E
2
kesmadan iborat bo’ladi.
Jamg’arma funktsiyasining grafikdagi tasviri bir oz o’zgacha ko’rinishda bo’ladi
(16.2-chizma).
16.2-chizma
Jamg’arma funktsiyasining grafikdagi tasviri
S
S=S(Y)
E
0
B E
2
0
Y
1
Y
Chizmadan ko’rinadiki, jamg’arma funktsiyasining grafikdagi tasviri iste’mol
funktsiyasi tasvirining aksi sifatida namoyon bo’ladi. Bu grafikda ham V nuqta 0
darajadagi jamg’arishni, 0Y yotiq chizig’ining 0 darajadan pastki qismi manfiy
jamg’arishni, yuqori qismi esa ijobiy (musbat) jamg’arishni anglatadi. ye
0
E
2
kesma sof
daromadning Y
1
darajasidagi jamg’arma miqdorini ko’rsatadi.
Iste’mol va jamg’arma hajmiga daromaddan tashqari yana bir qator ob’ektiv va
sub’ektiv omillar ta’sir ko’rsatadi. Ob’ektiv omillar alohida iste’molchining ixtiyoriga,
idrokiga bog’liq bo’lmagan omillardan iborat bo’lib, ulardan asosiylari sifatida
quyidagilarni ko’rsatish mumkin:
- barcha xo’jaliklar tomonidan jamg’arilgan mol-mulk darajasi;
- narxlar darajasi;
- real foiz stavkalari;
- iste’molchining qarzdorligi darajasi;
- iste’molchilarni soliqqa tortish darajasi.
Sub’ektiv omillar asosan iste’molchining o’ziga, uning ruhiyati va bozordagi
xatti-harakatiga bog’liq bo’ladi. Bu omillar qatoriga iste’mol va jamg’arishga bo’lgan
moyillik, kelgusidagi narx, pul daromadlari, soliq, tovarlar mavjudligi darajasining
o’zgarishiga nisbatan munosabatni kiritish mumkin.
Sub’ektiv omillar ta’sirida iste’mol va jamg’arma darajasining o’zgarishini shartli
ma’lumotlar asosida tuzilgan quyidagi jadval orqali ko’rib chiqamiz (16.1-jadval).
|
| |
