O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti “ Chorvachilik va o

33 
Organizarion) 1946 yilda 25 ta mamlakatning milliy stan-dartlash tashkilotlari 
tomonidan tashkil etildi xamda qisqacha ISO deb yuritila boshladi. Amalda bu 
tashkilot uz faoliyatini 1947 yilda boshladi. Bu tashkilot tuzishda uning nomi barcha 
tillarda bir xilda nomlanishiga e’tibor bermadi. Tashkilotning nomini grekcha suz 
«isos» -teng deb nomlandi. Shu sababli xalkaro standartlash tashkiloti nomi kiskacha 
kilinib ISO deb nomladi. Bu nufuzli tashkilot Birlashgan Millatlar Bosh 
Assambleyasi tarkibida foliyat ko‘rsatib, rivoj topmoqda. 
ISO tashkilotining faoliyat soxasi elektrotexnika va elektronikadan tashkari 
barcha soxalarni kamrab oladi. Elektrotexnika va elektronika soxasi buyicha ishlarni 
xalkaro elektrotexnika komissiyasi MEК amalga oshiradi. ISO tashkiloti 
standartchidan tashkari sertifikasiyalash bilan xam shugullanadi. ISO tashkiloti 
tovar va xizmatlar bilan xalkaro ayirboshlashni ta’minlash texnikaviy va iktisodiy 
soxalarda xamkorlikni rivojlantirish buyicha standartlash ishlarini amalga oshiradi. 
Standartlashtirishning asosiy ob’ektlari va standartlar soni ISO tashkilotining 
manfaatlari kulamini belgilab beradi. 
Mashinasozlik, kimyo, nometal materiallar, rudalar va metallar, axborot 
texnikasi, kishlok xujaligi, kurilish, maxsus texnika va boshkalar. Standartlarni 
ishlab chikishda ISO tashkilot barcha manfaatdor tomonlarga ya’ni maxsulotlar 
(xizmatlar) ishlab chikaruvchilarning, iste’molchilarning xukumat organlarining, 
ilmiy texnikaviy va jamoat tashkilotlarini manfaatlarini e’tiborga oladi. Xozirgi 
kunda ISO tashkilotini tarkibiga 120 ta mamlakat uzini milliy standartlash 
tashkilotlari bilan a’zo bulgan. Xammasi bulib, ISO tarkibiga 80 dan ortik a’zo 
komitetlar kiradi. 
A’zo komitetlardan tashkari a’zolikka da’vogar bulgan rivojlanayotgan 
mamlkatlarning standartlash tashkilotlari xam mavjuddir. 
ISO tashkiloti raxbarlik va ishchi organlaridan iboratdir. Raxbar organlariga Bosh 
Assombleya (Oliy Organ) kengash va texnik boshkaruv byurosidan iboratdir. Ishchi 
organlariga texnik komitetlar kuyi komitetlar va texnik maslaxat guruxlari kiradi. 
ISO tashkilotining kengashiga 7 ta komitet buysunadi. 
1) PLAKO - texnik byuro 
2)STAKO - standartlashning ilmiy tamoyillarini urganuvchi komitet 
3) KASKO - muvofiklikni baxolash komiteti 
4) INKO - ilmiy texnikaviy axborot komiteti 
5) DEVKO - rivojlanayotgan mamlakatlarga yordam kursatuvchi tashkilot 
6) KOPOLKO - iste’molchilar manfaatlarini ximoya kiluvchi komitet 
7) REMKO - standart namunalari buyicha komitet. 
ISO tashkilotining rasmiy tillari bulib, - ingliz, rus, fransuz tillari. 
Xozirgi kunda ISO xalkaro standartlarini 70%i rus tiliga tarjima kilingan. ISO 
tashkilotining texnik ishlarida dunyoning turli xil mamlkatlaridan kelgan 30 
mingdan ortik eksportlar faoliyat kursatishdi. 
ISO tashkilotining dunyodagi eng obru e’tiborli (avtoritet) adolatli va 
mustakil tashkilot bulib, xalkaro tashkilotlar orasida yukori makomga ega. 
ISOning tuzilishidan ko‘zda tutilgan asosiy maqsad- xalqaro miqyosdagi mol 
almashinuvida va o‘zaro yordamni engillashiriish uchun dunyo kulamida 

34 
standartlashtirishini rivojlantirishga ko‘maklashish hamda aqliy, ilmiy, texnikaviy 
va iqtisodiy foliyatlar soxasida xamdustlakni rivojlantirishdir. 
Bu maqsadlarni amalga oshirish uchun: 
dunyo kulamida standartlarni va ular bilan boglik bulgan soxalarda 
uygunlashtirishni engillashtirish uchun choralar kurish

xalkaro standartlar ishlab chikarish va chop etish (agar xar bir standart uchun 
uning faol tashkiliy va kichik kumitalarining ikidan uch kismi ma’kullab ovoz bersa 
va umumiy ovoz beruvchilarning to‘rttdan uch kismi) 

o‘z ko‘mita a’zolarining va texnikaviy kumitalarnining ishlari xakida 
axbarotlar almashuvini tashkil kilish

soxaviy masalalar bo‘yicha manfaatdor bo‘lgan boshka xalkaro tashkilotlar 
bilan xamkorkil kilish ko‘zda tutiladi.
ISO raxbar va ishchi qumita idoralaridan tashkil topgan.
Raxbar idoralari tarkibiga Kengashning yuqori idorasi_Bosh Assambleya. 
Kengash, ijroiya byurosi, texnikaviy byuro, kengashning texnikaviy kumitalari va 
markaziy sekretariati kiradi. 
ISOda prezident, vise-prezident, xazinachi va bosh sekretar lavozimlari mavjud. 
Bosh Assambleya -ISOning Oliy raxbari bo‘lib,ISOning yig‘iliish uch yilda bir 
marta buladi.Uning sessiyasida prezident uch yil muddat bilan saylanadi. 
Bosh Assambleya utkazish vaqtida sanoat soxasida etakchi mutaxassislar 
ishtirokida xalqaro standartlashtirishning muxim muammolari va yo‘nalishlari 
muxokama qilinadi. 
ISO kengashi yiliga bir marta o‘tkazilib, unda tashkilotning faoliyati,xususan, 
texnikaviy idoralarning tuzilishi xalkaro standartlarning chop etilishi, kengash 
idoralarning a’zolarini hamda tehnikaviy ko‘mitalarning raislarini tayinlaydi va 
tashkilotning tarkibi 91 mamlakatning vakillaridan iborat edi. 
Respublikamizning dastlabki mustaqillik yillaridagi (1992yil) muxim voqelardan 
biri ushbu nufuzli xalkaro tashkilotga 92-davlat sifatida qabul qilinishi bo‘ldi. 
Endilikda ISOningteng xuqukli a’zolaridan biri xisoblanadi. 
Mahsulot sifatini yaxshilash, boshqarish va ta’minlash bo‘yicha oxirga vaqtida 
qilingan ishlarni mujassamlab, ISO o‘zining bir qator me’yoriy xujjatlarini ishlab 
chiqadi, bu xujatlarga ISO 9000,10011 va 10012 raqamli standartlarni ko‘rsatish 
mumkin; 

Download 1,58 Mb.