aylantirishga urinib ko’rish mumkin, degan fikrga olib keldi.
Bunday
fikrning
tug’ilishi pedagogika fanida pedagogik texnologiya yo’nalishini yuzaga keltirdi.
Bugungi kunda ta’lim muassasalarining o’quv-tarbiyaviy jarayonida
pedagogik texnologiyalardan foydalanishga e’tibor berilayotganining asosiy sababi
qo’yidagilardir:
Birinchidan,
pedagogik
texnologiyalarda
shaxsni
rivojintiruvchi
ta’limni amalga oshirish imkoniyatining kengligida “Ta’lim to’g’risida”gi Qonun
va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da rivojlatiruvchi ta’limni amalga oshirish
masalasiga alohida e’tibor qaratilgan.
Ikkinchidan, pedagogik texnologiyalar o’quv-tarbiya
jarayoniga tizimli
faoliyat yondashuvini keng joriy etish imkoniyatini beradi.
Uchinchidan,
pedagogik
texnologiya
o’qituvchini
ta’lim-tarbiya
jarayonining maqsadlaridan boshlab, tashxis tizimini tuzish va bu jarayon
kechishini nazorat qilishgacha bo’lgan texnologik zanjirni oldindan loyihalashtirib
olishga undaydi.
To’rtinchidan, pedagogik texnologiya yangi vositalar va axborot usullarini
qo’llashga asoslanganligi sababli, ularning qo’llanilishi “Kadrlar tayyorlash milliy
dasturi” talablarini amalga oshirishni ta’minlaydi.
O’quv-tarbiya jarayonida pedagogik texnologiyalarning to’g’ri
joriy etilishi
o’qituvchining bu jarayonda asosiy tashkilotchi yoki maslahatchi sifatida faoliyat
yuritishiga olib keladi. Bu esa talaba (yoki ta’lim oluvchi)dan ko’proq
mustaqillikni, ijodni va irodaviy sifatlatini talab etadi.
Har
qanday
pedagogik
texnologiyaning
o’kuv-tarbiya
jarayonida
qo’llanilishi shaxsiy xarakterdan kelib chiqqan holda, talabani kim o’qitayotganligi
va o’kituvchi kimni o’kitayotganiga bog’liq.
Pedagogik texnologiya asosida o’tkazilgan mashg’ulotlar yoshlarning
muhim xayotiy yutuq va muammolariga o’z munosabatlarini bildirishlariga
intilishlarini
qondirib, ularni fikrlashga, o’z nuqtai nazarlarini asoslashga
imkoniyat yaratadi.
Hozirgi davrda sodir bo’layotgan innovatsion jarayonlarda ta’lim tizimi
oldidagi muammolarni hal etish uchun yangi axborotni o’zlashtirish va
o’zlashtirgan bilimlarini o’zlari
tomonidan baholashga kodir, zarur qarorlar qabul
qiluvchi, mustakil va erkin fikrlaydigan shaxslar kerak.
Shuning uchun ham, ta’lim muassasalarining o’quv-tarbiyaviy jarayonida
zamonaviy o’qitish
uslublari - interfaol uslublar, innovatsion texnologiyalarning
o’rni va ahamiyati beqiyosdir. Pedagogik texnologiya va ularning ta’limda
ko’llanishiga oid bilimlar, tajriba talabalarni bilimli va etuk malakaga ega
bo’lishlarini ta’minlaydi.
Innovatsiya (inglizcha
innovation)
yangilik kiritish, yangilik demakdir.
Innovatsion texnologiyalar pedagogik jarayon hamda o’qituvchi va talaba
faoliyatiga yangilik, o’zgarishlar kiritish bo’lib, uni amalga oshirishda asosan
interfaol uslublardan foydalaniladi.
Interfaol
(“inter” - bu o’zaro, “
act”- harakat qilmoq) - o’zaro harakat qilmoq
yoki
kim bilandir suhbat, muloqot tartibida bo’lishni anglatadi. Boshqacha so’z
bilan aytganda, o’qitishning interfaol metodlari -bilish va kommunikativ faoliyatni
tashkil etishning maxsus shakli bo’lib, unda ta’lim oluvchilar bilish jarayoniga jalb
qilingan bo’ladilar, ular biladigan va o’ylayotgan narsalarni tushunish va fikrlash
imkoniyatiga ega bo’ladilar. Interfaol darslarda o’qituvchining o’rni qisman
talabalarning faoliyatini dars maqsadlariga erishishga yo’naltirishga olib keladi.
Bu uslublarning o’ziga xosligi shundaki, ular fakat pedagog va talabalarning
birgalikda faoliyat ko’rsatishi orkali amalga oshiriladi.
Bunday pedagogik hamkorlik jarayoni o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lib,
ularga:
talabaning dars davomida befarq bo’lmaslikka, mustaqil fikrlash, ijod
qilish va izlanishga majbur
etilishi;
talabalarning o’quv jarayonida fanga bo’lgan qiziqishlarini doimiyligini
ta’minlanishi;
talabalarning fanga bo’lgan qiziqishlarini mustakil ravishda har bir
masalaga ijodiy yondashgan holda kuchaytirilishi;
pedagog va talabalarning hamkorlikdagi faoliyatini doimiy ravishda
tashkil etilishlari kiradi.
Har bir dars, mavzu, o’quv predmetining o’ziga xos texnologiyasi bor.
O’quv
