40
ob`ektivdir, ular bolalar bilan olib boriladigan ta`lim
- tarbiyaviy ish mazmunini
xam izchilligini xam aniqlashda asos xizmatini o’taydi.
Maktabgacha ta`lim muassasasisi ta`lim - tarbiyaviy ishini rejalashtirish
mamlakat va maktabgacha pedagogikaning muhim yutug’idir. XIX asr o’rtalarida
rus pedagogikasining mashhur namoyandasi E. N. Vodovozova bolalar bilan tabiat
xodisalari va qishloq mehnatkashlari mehnatini kuzatishlar mazmuniga ko’ra
izchil, murakkablashib va kengayib boradigan tizimini ishlab chiqdi. Bu
kuzatishlar turli yoshdagi bolalar uchun ishlab chiqilgan bo’lib, ularning izchilligi
tabiat, mexnat va kishilar turmushidagi mavsumiy o’zgarishlar bilan bog’langan.
Bolalar bilan ishlashni rejalashtirish mazmun va shakllarini izlash,
uning
asoslarini aniqlash mamlakatimizda ijtimoiy maktabgacha tarbiyaning butun
shakllanish davrida davom etdi. E. I. Tixeeva metodi asosida ishlovchi
maktabgacha ta`lim muassasasisida pedagoglar jamoasi reja dastur ishlab chiqadi.
Unda bolalar bilan ishning asosiy yo’nalishlari,
ularning birikmalari beriladi, har
bir yo’nalish ichidagi izchillik belgilanadi.
Maktabgacha pedagogikada pedagogik jarayon asosiy tushuncha sifatida A.
P. Usova hamda N. B. Mchedlidze asarlarida ko’rib chiqilgan. A. P. Usova
maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarni o’qitish muammolarini ishlab chiqar
ekan, maktabgacha ta`lim muassasasisidagi pedagogik jarayonning asosiy tarkibiy
qismlarini tilga oladi. Ular o’yin, mexnat va o’quv faoliyatidir
1
.
Maktabgacha ta`lim muassasasisidagi pedagogik jarayonda o’yinning o’rnini
ta`riflar ekan, N. B. Mchedlidze
pedagogik jarayon yaxlit, dialektik va
rivojlanuvchi xodisadir deydi. Uning rivojlanishi jarayonida asosiy tashkil qiluvchi
qismlari: tarbiya va o’qitish, bolalarning uyushtirilgan va mustaqil faoliyatlari,
ayrim faoliyat turlari (o’yin, o’quv, mehnat) o’rtasidagi nisbat o’zgaradi
2
.
Pedagogik jarayonda tadqiqotchilar
maqsad va mazmunni, vosita va
metodlarni, pedagog va bolalarning o’zaro aloqasini. natijani ajratib ko’rsatadilar
(YU. K. Babanskiy, V. I. Loginova, F.R.Qodirova).
Pedagogik jarayonning xususiyati uning mazmuni, tuzilishi
va shakllari rivojida
namoyon bo’luvchi o’zgaruvchanlikdir.
