170
shoxchalari bilan ifloslangan javdar doni namunasi,
aralashmalar kolleksiyasi
(begona don va zararli), temir zarrachalari bor (har qanday) don namunalari.
Ishni bajarish tartibi: bug`doy, javdar, arpa, suli va sholini ifloslanishini
aniqlashda 50 g namuna tortib olinib, 6 mm li g`alvirda tozalanadi. Shundan so`ng
g`alvir to`plamini ustiga qo`yiladi va ifloslikni aniqlashga tushiladi.
1-vazifa. Buning uchun bir qator kattalikdagi g`alvirlardan foydalaniladi. Bu
quyidagicha amalga oshiriladi. 1 mm g`alvir va uni ostidan mayda donlarga
mo`ljallangan (bug`doy uchun 1,7x20, javdar uchun 1,4x20, arpa uchun 2,2x20
mm) g`alvirlar to`plami ustidan qopqoq bilan yopiladi. G`alvirlarni
ustma-ust
o`rnatishda cho`zinchoq teshiklari bir-biriga to`g`ri kelishi kerak. Elash qo`lda
yoki mexanik usulda amalga oshiriladi.
Qo`lda bir tekis elash tavsiya qilinadi. Elash kengligi 10 sm dan oshmasligi
kerak. Elash vaqti har soniyada 2 marta elash tavsiya qilinadi. Har bir elakni aniqlash
taxtasiga olinib qo`lda ajratiladi. Begona va donli aralashmaga ajratiladi. Ajratilgan
fraksiyalar tortilib, ularning miqdori quyidagi formulada aniqlanadi.
Т
Т
Х
%
100
1
bu yerda:
Т
1
– aralashma fraktsiyasi,
Т – don og`irligining o`rtacha ko`rsatkichi
Donda metall aralashmalarni aniqlash uchun 1 kg donni tekis joyga to`kiladi
(qalinligi 0,5 sm bo`lishi kerak). Metall aralashmalarni magnit yordamida 3 marta
ko`ndalangiga yurgizib tozalanadi. Har yurgizilganda magnit temirdan tozalanadi.
Magnitni har tomonlama bug`doy sochmasining ichida yurgizish kerak.
Shundan
so`ng metallar 0,001 g aniqlikda tortilib, uning og`irligi mg bilan 1 kg donga
taqsimlanadi.
7.1-jadval
