|
«Qishloq xo’jalik mahsulotlarini saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi»
|
| bet | 62/93 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 1,15 Mb. | | #242107 |
Bog'liq Kafedrasi «O’simlikshunoslik» (1)Ekish usuli va muddati. Ertapishar kartoshka navlariningurug‘lari tuproqning 10 sm qatlamida harorat 6-7 0S qiziganda ekib boshlanadi. O‘zbekistonda ertagi kartoshka tekislik mintaqalarida 10 fevraldan 15 martgacha,
tog‘ oldi mintaqalarida 10-25 martda ekish engmaqbul muddat hisoblanadi. Ekish muddati kechikkanda tuganaklar hosilbo‘lishi yozning jazirama issi g‘iga to‘g‘ri keladi, tuganaklar hosil bo‘lishiyomonlashadi, hosildorlik kamayadi.
Kartoshka kuzda ekilganda ekish chuqurligi 18-20 sm ga yetkaziladi, bahorda boronalanib tuganak ustidagi tuproq 8-10 sm yupqalashtiriladi.Ertagi kartoshka tup qalinligi gektariga 57-71 mingtagacha bo‘ladi vabunda navning biologik xususiyatlari hisobga olinadi. Ekish 70x20-25sm sxemada o‘tkazilishi ma’qul.
Tuganaklar vazni 30-80 g bo‘lganda, ekinme’yori 3-3,5 t/ga tashkil qiladi.
Kartoshka tuganaklarini pushta ustiga ekish ham yaxshi natija beradi. Bunda pushtalar qator oralari 70 yoki 90 sm qilib kuzda olinadi.Pushtaga fevral yoki mart oyining birinchi o‘n kunligida nishlatilganurug‘lar 6-7 sm chuqurlikka ekiladi. Qator usti mulchalanganda o‘simliktez rivojlanadi, hosil erta yetiladi. Qator oralarini 90 sm qilib ekishkartoshka yetishtirishdagi ishlarni to‘la mexanizatsiyalash uchun imkon yaratadi.
Ekin parvarishi. Ertagi kartoshka urug‘lari unib chiqquncha 1-2 boronalash o‘tkaziladi. Boronalash qatqaloqni yumshatadi, begona o‘tlarniyo‘qotadi, maysalarning tez va qiyg‘os unib chiqishini ta’minlaydi.Parvarishda asosiy talab kartoshka tupi atrofidagi tuproqni yumshoq va begona o‘tlardan toza holda saqlashdir. Qator oralarini kultivatsiya qilish, tuproqni yumshatish urug‘lar unib chiqqandan keyin KRN-4.2,KOR-4.2 kultivatorlarida amalga oshiriladi. Maysalar to‘liq unibchiqqandan keyin birinchi kultivatsiya 12-14 sm, keyingilar 14-16 smchuqurlikda o‘tkaziladi. Kultivatsiyalar har yomg‘irdan yoki sug‘orishdankeyin o‘tkaziladi. Kartoshka maydonlarida chopiq o‘tkazishda o‘tlarni yo‘qqilish bilan birgalikda o‘simlik atrofiga tuproq tortiladi, natijadaissiqlikning zararli ta’siri kamayadi.
Oziqlantirish. Ertagi kartoshka birinchi marta kultivatoroziqlantirgichlar yordamida maysalar hosil bo‘lgandan keyin gektariga45-50 kg, ikkinchi marta g‘unchalash (shonalash) fazasida 80-85 kg me’yoridaazot bilan oziqlantiriladi. Azotli o‘g‘itlardan ammoniy selitrasi, mochevina, ammoniy sulfat qo‘llaniladi. Qator oralarini ishlash vaoziqlantirishda KRN-2,8, KON- 2,8 PM, KON-2,8 A cultivator o‘g‘itlagichlaridan foydalaniladi. Hozirda Gollandiyaning «Amak» frezali
kultivatorlaridan ham qator oralarini ishlashda keng foydalanilmoqda.
Sug‘orish. Ertagi kartoshkani sug‘orishda, ularning soni tuproqdaginamlik hisobga olingan holda o‘tkaziladi va tuproqdagi namlik chiqishning 75-85 % idan kam bo‘lmagan holda saqlanishiga erishiladi.
Sug‘orish uchun egatlar uzunligi 90-120 m, chuqurligi 18-20 sm qilibolinadi, suv oqimi tezligi 0,10-0,15 l/sekunddan oshmasligi lozim. Oxirgi sug‘orish hosil yig‘ishtirishdan 5-2 kun oldin to‘xtatiladi.
|
| |
