|
Kanop o’simligining- ahamiyati, kelib chiqishi, tarqalishi, hosildorligi
|
| bet | 83/93 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 1,15 Mb. | | #242107 |
Bog'liq Kafedrasi «O’simlikshunoslik» (1) Kanop o’simligining- ahamiyati, kelib chiqishi, tarqalishi, hosildorligi
Kanop o‘simligi lub tola beruvchi qimmatbaho ekinlar guruhiga kiradi. Uning poyasidagi lub tolalar poya massasining 30 %, tolaning o‘zi esa 24 % tashkil etadi. Tolalari mustahkam, yumshoq, gigroskopik bo‘lib, brezent, qop-qanor, gilam, ip, mebel, to‘qimalari va shunga o‘xshash boshqa buyum- lar tayyorlash uchun ishlatiladi. Urug‘ida 20 % moy saqlaydi va bu teri oshlash, sovun pishirish va lak buyoq sanoatida keng ishlatiladi. Kunja- rasi o‘g‘it bo‘lish bilan birga, chorva mollari uchun oziqa hamdir. Poya qoldiqlari qog‘oz va qurilish sanoatida ishlatiladi. Kanopning vatani Janubiy Amerika hisoblanadi. Bu ekin Hindiston, Xitoy, Afrika mamlakatlari, Amerika va Janubiy Yevropa mamlakatlarida ekiladi.
O‘zbekistonda kanop sug‘oriladigan yerlarda ekiladi.
Hozirda mamlakatimizda kanop ekiladigan maydonlar ancha qisqardi va yilda 2,5 ming gektar atrofida ekilmoqda, 1990 yilda kanop 15 ming gektarga ekilgan. Tola va urug‘lik uchun ekilgan maydonlarda kanop poyasi hosili 180 ts/ga va undan ortiq.
Botanik tavsifi. Kanop Hibiscus cannabinus L, Malvalar (Malva- ceae) oilasiga kiruvchi bir yillik o‘tsimon o‘simlik.
Kanopning biologiyasi va navlari Haroratga talabi. Kanop issiqsevar o‘simlik. Urug‘lari 10-120S haroratda ko‘karib boshlaydi va 13-150S da hayotchan maysalar hosil bo‘ladi. Maysalarning qiyg‘os unib chiqishi harorat 20- 220S da kuzatiladi. Sovuq 1-1,50S bo‘lganda maysalari, shuningdek, voyaga yetgan o‘simliklar ham nobud bo‘ladi. Kanopning o‘sishi, yuqori hosil shakllantirishi uchun eng maqbul harorat 23-250S. O‘suv davrining oxirida issiqqa talabchanligi kamayadi. Urug‘larning yetilishi 14-160S issiqda ham o‘tadi, bu davrga kelib havo nisbatan quruq bo‘ladi.
Yorug‘likka talabi. Kanop yorug‘sevar o‘simlik. Tup qalinligi juda yuqori bo‘lsa, yorug‘lik yetishmaydi, o‘simlik past bo‘yli, kuchsiz bo‘lib se- kin o‘sadi. U qisqa kunli o‘simliklar guruhiga mansub – yorug‘lik kuni 12 soatga qisqartirilsa, kanop tez rivojlanadi, ammo poyasi past bo‘lib qoladi.
|
| |
