Texnik ijodkorlik va konstruksiyalash h. O. Uzoqov, H. O. Jo’rayev, sh. H. Quliyeva, A. R. Jo’rayev, M. N. Karimova, D. P. Nazarova

~ 22 ~ 
namunasiga dastlabki patent dastlabki ekspertiza o`tkazilgandan so`ng 
beriladi va ustuvorlik sanasidan boshlab besh yil mobaynida amal 
qiladi. Dastlabki patent egasining iltimosiga ko`ra, patentga 
aylantirilishi mumkin. 
Foydali modelga patent dastlabki ekspertiza o`tkazilgandan so`ng 
beriladi va ustuvorlik sanasidan boshlab 5 yil mobaynida amal qiladi va 
talabnoma beruvchining iltimosiga ko`ra, yana uch yilga uzaytirilishi 
mumkin. 
Tovar belgisiga guvohnoma ekspertiza o`tkazilgandan so`ng 
beriladi va belgining ustuvorlik sanasidan boshlab 10 yil mobaynida 
amal qiladi va har safar 10 yilga uzaytirish imkoniyatini saqlab qoladi. 
O`z ixtiro, sanoat namunalari, tovar belgilarini muhofazalash 
uchun qanday hatti-xarakatlarni qo`llash zarur degan savol tug`iladi? 
Qonun bilan muhofaza hujjatlari olish uchun zarur maxsus tartiblar 
belgilab berilgan. 
Eng avvalo, muhofaza hujjati (patent, dastlabki patent, 
guvohnoma) berishga tegishli talabnomani tuzish va uni Patent 
idorasiga taqdim etish zarur. Bunda, masalan, ikki ixtirochi bir-biridan 
mustaqil ravishda bir-biriga o`xshash ixtiro yaratgan bo`lsa, bu bir xil 
ob’yektga egalik huquqi kim birinchi bo`lib to`g`ri tuzilgan 
talabnomani Patent idorasiga taqdim etsa, o`sha kishiga tegishli bo`ladi. 
Unda ustuvorlik bor deb hisoblanadi. 
Ob’yektning ustuvorligi - qonunchilikka muvofiq ravishda 
belgilanadigan vaqt bo`yicha birinchilikdir. 
Muhofaza hujjatlari olish uchun talabnoma berish, shuningdek, 
boshqa yuridik harakatlarni va tartiblarni amalga oshirish uchun 
talabnoma beruvchi davlat patent bojlarini to`lashi zarurligini qayd etib 
o`tamiz. Patent bojlari to`lanadigan harakat va tartiblar ro`yxati, 
ularning miqdori va to`lash muddatlari, shuningdek, bojlarni to`lashdan 
ozod qilish, bojning miqdorini kamaytirish yoki qaytarib olish uchun 
asosnomalar Patent idorasi tomonidan Moliya vazirligi, Adliya 
vazirligi, shuningdek, boshqa manfaatdor davlat boshqaruv organlari 
bilan kelishgan holda belgilanadi. 
Qonunga muvofiq patent olish uchun quyidagilar talabnoma 
berishi mumkin: 
-
sanoat mulki ob’yekti muallifi (mualliflari) yoki uning 
merosxo`ri; 
-
muallifning vorisi, ya’ni muallif shartnoma asosida o`z 
huquqlarini bergan har qanday jismoniy yoki yuridik shaxs; 
-
muayyan ixtiro, foydali model va hokazo xodim o`z xizmat 

~ 23 ~ 
vazifasini bajarayotgan vaqtda yaratilgan hollarda muallifning ish 
beruvchisi (firma, korxona). Yana bir marta qayd etib o`tamizki, 
huquqlarning berilishi muallif hamda ish beruvchi o`rtasidagi 
shartnoma bilan rasmiylashtirilishi kerak. 
Patent idorasi intellektual mulk ob’yektlariga talabnomalarni 
ko`rib chiqish uchun qabul qiladi va davlat ekspertizasini o`tkazadi. 
Davlat ekspertizasini o`tkazish ko`p bosqichli jarayon bo`lib, unda 
talabnoma berilgan ob’yektning belgilangan talablarga muvofiqligi 
tekshiriladi. 
Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalariga patent, dastlabki 
patent olish uchun berilgan talabnomalar bo`yicha davlat ilmiy-texnika 
ekspertizasi o`tkaziladi, u rasmiy, dastlabki va mohiyati bo`yicha 
ekspertizaga bo`linadi. 
Ixtiro, sanoat namunalariga dastlabki patentlar, shuningdek, 
foydali modelga patent 

Download 5,18 Mb.