olish maqsadga muvofiq. Shu bilan birga tajriba o„tkaziladigan maydonning
o„lchami tajribaning maqsadi va o„rganilayotgan vazifalariga bog„liq bo„lib,
uning chegaralari tajribadagi agrotexnik tadbirlarga karab belgilab chiqiladi. Dala
tajribasi uchun maydon tanlanayotganda dalaning uzunligi, kengligi va qiyalik
darajasiga ham alohida e‟tibor beriladi.
Delyanka maydonining shakli deganda
uning enining bo'yiga nisbati tushuniladi.
Sug„oriladigan sharoitda paykalning
eng qulay shakli tomonlari taxminan 1/10 nisbatda yoki 1/15 nisbatda boMgan
uzunchoq, to„g„ri burchak shakldagi to'rtburchak bo„lib, u odatda uzun tomoni
bilan nishablik bo„ylab joylashgani maqsadga muvofiq. Variantning bunday
joylashtirish sababi ko„pchilik hollarda tuproq unumdorligi maydonning
nishabligi bo„ylab o„zgaradi.
Variantning eni - urug
1
ekadigan seyalkalaming asosiy ish kengligiga
muvofiq bo'lishi kerak. Qator oralari 60 va 90 sm boMganda 4 yoki
8
qatorli
variantlaming ish kengligi 2.4 va 3.6 metrdan 4.8-7.2 metrgacha boMadi. Tajriba
variantlaridagi qatorlar soni ekish avpparatining ekish qatorlariga mos holatda,
ya‟ni 4,
8
, 12 va 16 qator boMishi kerak.
Maydonning uzunligi sug„orish egatining uzunligiga mos kelishi lozim.
Variantlar o„rtasiga o„k ariqlar ochilishiga ruxsat etilmaydi. Agar takrorlanishlar
yaruslar bo„yicha joylashtirilsa o'q ariqlar yaruslar orasida o„tkazilishi mumkin.
Tajribadan olinadigan ma'lumotlarning aniqlik darajasini oshirishda
variantlaming katta kichikligi, shakli va yo„nalishidan tashqari variantlami
takrorlanishi va takrorlanishlar ham muhimdir.
Dala tajribasining aniqlik darajasini oshirish maqsadida har bir variantda
bajariladigan ishlar maydonning katta va kichikligiga qarab bir necha marta
takrorlanadi. Variantlami dala tajribasida takrorlanishi -
takrorlanishlar
yoki
qaytariqlar
deb ataladi. Tuproq unumdorligining xilma-xilligi o„simliklaming
individual farq qilishi, shikastlanishi, kasalliklardan zararlanishi bilan bog„Uq--
hot£fa data~TajrTbasi bilan bir qatorda tasodifiy xatoliklar boMishi m imt k'i
пУ* ^Tasod i fiy^xato I i к
1
ar
Ut 3/33
