|
Translation forum – 2022 форум переводоведов– 2022 tarjimashunoslar forumiBog'liq 1 Akmal SAIDOV 7-17TRANSLATION FORUM – 2022
ФОРУМ ПЕРЕВОДОВЕДОВ– 2022
TARJIMASHUNOSLAR FORUMI
– 2022
VOLUME 2 | SPECIAL ISSUE 28
ISSN 2181-1784
SJIF 2022: 5.947 | ASI Factor = 1.7
8
w
www.oriens.uz
December
2022
example of the scientific and practical activities of Professor Gaibulla Salomov, the
founder of the Uzbek school of translation.
Key words
:
comparative studies, international literary relations, migration of
literary ideas and interpretations, comparative historical method, literary translation,
Uzbek school of translation studies.
Qiyosiy adabiyotshunoslik – adabiyot tarixining xalqaro adabiy alo-
qalar va munosabatlarni, turli mamlakatlardagi adabiy-badiiy voqea-
hodisalarning o‘xshash va farqli jihatlarini o‘rganuvchi mustaqil yo‘-
nalishidir [1]. Bu maktab namoyandalari, bir tomondan, asosiy e’tiborni
adabiy oqimlar, milliy va xorijiy adabiyotlar, obraz va syujetlar o‘rtasidagi
o‘xshash hamda farqli xususiyatlarni aniqlashga qaratadi. Boshqa tomon-
dan esa, adabiy g‘oya va talqinlar migratsiyasini, ya’ni bir xalq ada-
biyotining boshqa xalq adabiyotiga ta’siri va o‘zaro o‘zlashtirilishini jahon
adabiy taraqqiyotning muhim omili deb qaraydi.
Qiyosiy-tarixiy adabiyotshunoslik sohasi ilm-fanda «komparativisti-
ka» deb ham nomlanadi. Bu lotincha atama «qiyoslamoq» degan ma’noni
anglatadi. Ushbu maktab XIX asrning ikkinchi yarmida Yevropada paydo
bo‘lgan.
Qiyosiy adabiyotshunoslik sohasiga germaniyalik filologlar, xususan,
Iogann Gotfrid Gerder (1744-1803) asos solgani e’tirof etiladi. U o‘zining
adabiyotni tarixiy-qiyosiy o‘rganish uslubini «Eng yangi nemis adabiyoti
xususida. Parchalar» (“
Fragmente zur deutschen Literatur”
, Riga, 1766-
1768) va «Tanqid o‘rmonzori» (“
Kritische Wälder”
, 1769) asarlarida
bayon etgan.
Ma’lumki, I.G.Gerder adabiy jarayonni har bir xalqning tarixiy va
ma’naviy taraqqiyoti bilan uzviy bog‘liqlikda o‘rgangan. Olim adabiyot-
shunoslikda qiyosiy-tarixiy uslubning ahamiyatiga e’tibor qaratar ekan,
bunda dunyodagi turli xalqlarga mansub adabiy yodgorliklarning o‘ziga
xos xususiyatlariga alohida urg‘u beradi. Uning qayd etishicha, qiyosiy
adabiyotshunoslik sohasining shakllanishida birinchi navbatda xalqaro
tarixiy-iqtisodiy aloqalar muhim omil bo‘lgan.
Keyingi davrda bir qator taniqli adabiyotshunos olimlar qiyosiy ada-
biyotshunoslik sohasini izchil rivojlantirishga munosib hissa qo‘shgan.
Rossiyalik adabiyotshunos olimlar A.N.Veselovskiy, V.M.Jirmunskiy va
N.I.Konrad; Fransiyadan – F.Baldansperje va P.van Tigem; AQShdan –
|
| |
