Sut qandining tarkibi, %
|
17,5°S haroratda sindirish ko‘rsatkichi
|
Sut qandining tarkibi, %
|
17,5°S haroratda sindirish ko‘rsatkichi
|
Sut qandining tarkibi, %
| |
1,3390
|
3,01
|
1,3405
|
3,72
|
1,3420
|
4,49
| |
1,3391
|
3,06
|
1,3406
|
3,77
|
1,3421
|
4,54
| |
1,3392
|
3,11
|
1,3407
|
3,82
|
1,3422
|
4,59
| |
1,3393
|
3,16
|
1,3408
|
3,87
|
1,3423
|
4,64
| |
1,3394
|
3,21
|
1,3409
|
3,92
|
1,3424
|
4,69
| |
1,3395
|
3,26
|
1,3410
|
3,98
|
1,3425
|
4,74
| |
1,3396
|
3,31
|
1,3411
|
4,03
|
1,3426
|
4,79
| |
1,3397
|
3,36
|
1,3412
|
4,08
|
1,3427
|
4,84
| |
1,3398
|
3,42
|
1,3413
|
4,13
|
1,3428
|
4,89
| |
1,3399
|
3,47
|
1,3414
|
4,18
|
1,3429
|
4,95
| |
1,3400
|
3,52
|
1,3415
|
4,23
|
1,3430
|
5,00
| |
1,3401
|
3,57
|
1,3416
|
4,28
|
1,3431
|
5,05
| |
1,3402
|
3,62
|
1,3417
|
4,33
|
1,3432
|
5,10
| |
1,3403
|
3,67
|
1,3418
|
4,38
|
1,3433
|
5,15
| |
1,3404
|
3,70
|
1,3419
|
4,44
|
1,3434
|
5,20
|
Sutning energetik qimmatini aniqlash.
1 kg sutning energetik qimmatini hisob-kitob usuli orqali aniqlash.
Energiya miqdori:
- 1 gramm sut yog‘i - 38,6 kDj ga teng
- 1 gramm sut oqsili - 17,1 kDj ga teng
- 1 gramm sut qandi (laktoza) - 17,1 kDj ga teng
Agar sut tarkibidagi yog, oqsil va laktozaning foizlardagi qiymati ma’lum bo‘lsa, u holda 1kg sutning energetik qimmatini aniqlash mumkin.
Masalan: sut o‘z tarkibida 3,2 % yog, 2,8 % oqsil va 4,5 % laktoza saqlaydi, uning zichligi 1,030 g/sm3 ga teng.
Demak, 1 kg sut saqlaydi:
- 32 g yog, qaysikim energetik qimmati:
32 . 38,6 = 1231,6 kj ga teng;
- 28 g oqsil, energetik qimmati:
28 . 17,1 = 478,1 kj ga teng;
- 45 g laktoza, energetik qimmati:
45 . 17,1 = 769,5 kjga teng.
Demak, 1 kg sutning energetik qimmati quyidagiga teng bo‘ladi:
1231,6 + 478,1 + 769,5 = 2479,2 kj
Sut tarkibidagi quruq moddalar miqdorini aniqlash.
Ishni bajarishdan oldin metall byuksilar ichiga doka solinadi va quritish shkafida 105°S haroratda 20-30 minut davomida byuksi qopqog‘i yopilmasdan quritiladi. So‘ngra byuksi qopqog‘i mahkamlangan holda eksikatorda 20-30 minut sovutiladi. Quritilgan va sovutilgan dokali byuksi o‘lchanadi.
Ishning borishi.
Tayyorlangan dokali byuksiga pipetka yordamida 3 ml sut doka yuzasiga bir tekisda tomiziladi va qopqog‘ini yopib o‘lchab olinadi. So‘ngra byuksi qopqog‘i olinib byuksining tagiga qo‘yiladi va ular quritish shkafiga joylashtiriladi. Byuksi ichidagi mahsuloti bilan birgalikda 105°S haroratda 60 minut quritiladi. Quritilgan byuksining qopqog‘i yopiladi, eksikatorda sovutiladi va o‘lchab olinadi. Byuksini mahsuloti bilan birga quritish va o‘lchash har 20-30 minutdan keyin olib boriladi. Oxirgi ikki marta quritib o‘lchab olingan natijalar orasidagi farq 0,001 grammdan ko‘p bo‘lmasa, quritish to‘xtatiladi. Doka ustidagi sutning quruq qoldig‘i bir tekis och-sariq rangga ega bo‘lishi kerak.
Quruq moddalar miqdori quyidagi ifoda orqali topiladi:
S = (V - A) / (B - A) . 100;
Bunda, A - byuksining doka bilan birgalikdagi og‘irligi, g;
B - byuksining sut bilan birgalikdagi quritishdan oldingi og‘irligi, g;
V - byuksining quritishdan keyingi og‘irligi, g.
CHijova /VCH/ asbobi yordamida quritish.
Tez quritish aniqlanayotgan mahsulotni infraqizil nurlar bilan qizdirishga asoslangan. VCH asbobi 2 ta aylana shaklli elektr isitkichli metall plitadan iborat. Elektr isitkichlar 2 diapazondan iborat: kuchli, 20-25 minut ichida plastinkalarni 160°S haroratgacha qizdiruvchi va kuchsiz, quritish davomida bir xil haroratni saqlash uchun. Harorat plita ushlagichida o‘rnatilgan harorat o‘lchagich yordamida nazorat qilinadi. YUqori va quyi plitalar orasidagi harorat farqi 5°S dan oshmasligi kerak.
Mahsulotni quritish maxsus qog‘ozlardan yasalgan paketlarda olib boriladi. Paket tayyorlash uchun 150x150 mm o‘lchamli qog‘oz olinadi. Qog‘oz chetlari 1,5 sm da bukiladi. Paketlar 160°S haroratda quritiladi, 2-3 minut eksikator jihozga qo‘yib sovutiladi. Sovutilgan paketlar texnik tarozilarda o‘lchab olinadi.
Ishning borishi
VCH asbobi kuchli qizdiriladi. Kerakli haroratga etgach, asbob kuchsiz qizdirishga tushiriladi. SHu haroratda mahsulotni quritish olib boriladi.
Tayyorlangan paketni ochib, unga 4-5 gramm aniqlanadigan mahsulotdan bir tekisda solinadi, so‘ngra paket yopiladi, chetlari bukiladi, o‘lchab olinadi va VCH priboriga qo‘yiladi.
Paketlar quritilgandan so‘ng eksikatorda sovutiladi va quruq qoldiq miqdori va namlik quyidagi ifoda orqali aniqlanadi.
Quruq qoldiq miqdori:
S = 100 . (V - A) / (E - A)
Bunda, A - byuksining filtr qog‘ozi bilan birgalikdagi og‘irligi; g;
B - byuksining sut bilan birgalikdagi quritishdan oldingi og‘irligi, g;
V - byuksining sut bilan birgalikdagi quritishdan keyingi og‘irligi, g.
Quritishdan keyin mahsulotning namligi quyidagi ifoda orqali topiladi:
V = 100 . (B - V) / (B - A)
Turli sut mahsulotlarni quritishda harorat va quritish vaqti har xil bo‘lib, u quyidagi jadvalda keltrilgan.
Jadval № 58
Turli sut mahsulotlarni quritishda harorat va quritish vaqti
|
