• 0 ‘smirlarning yosh-psixologik xususiyatlari
  • S o ‘r o g ‘in sa lo m d e k so ‘ra y d i alik




    Download 5,3 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet18/97
    Sana12.06.2024
    Hajmi5,3 Mb.
    #262923
    1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   97
    Bog'liq
    Oila psihologiyasi. Shoumarov G.B

    S o ‘r o g ‘in sa lo m d e k so ‘ra y d i alik.
    Birinchi b o ‘sa d a n yo sh lik boshlanar,
    U ngacha bo 'Igani b a n bolalik.
    U y g ' u n .
    0 ‘smirlik davri haqida tushuncha
    Psixologiya fanining muhim sohalaridan biri bo'lmish 
    yosh psixologiyasi bevosita inson psixologiyasining 
    namoyon bo‘lishi va rivojlanishining turli yoshlarda qan­
    day kechish xususiyatlari, qonuniyatlari, mexanizmlarini 
    o‘rganadi. Psixika namoyon bo‘lishining yosh xususiyat­
    lari o ‘rganilar ekan, shuni nazarda tutish kerakki, yosh 
    psixologiyasida turli yosh davrlari bir-biridan sezilarli 
    farqlanadi. Bular: chaqaloqlik davri, ilk bolalik davri, 
    maktabgacha ta ’lim davri, kichik maktab yoshi davri
    o ‘smirlik davri, ilk yoshlik davri, yoshlik davri, yetuklik 
    davri va keksalik davrlaridir. Bu davrlaming har biri o ‘zi- 
    ga xos xususiyatlarga, sifatlarga ega bo‘lib, ular bir-biridan 
    odamning xronologik yosh ko‘rsatkichlariga ko‘ragina 
    emas, balki shu davrda inson ruhiyatida kechadigan 
    hodisalar, ro‘y beradigan o‘zgarishlar, uning ruhiyatidagi 
    umumiy qonuniyatlarga ko‘ra ham farqlanadi.
    Biz ushbu mavzu orqali Sizlar haqingizda, Siz o ‘smir- 
    larning yosh-psixologik xususiyatlaringiz haqida, ya’ni 
    o‘smirlik davri psixologiyasi haqida to ‘xtalib o‘tamiz.
    0 ‘smirlik davri insonning bolalikdan — yoshlikka 
    o ‘tuvchi va o‘z navbatida boshqa davrlardan o ‘zining 
    nisbatan keskinroq, murakkabroq kechishi bilan farq- 
    lanib turuvchi davrdir. Bu davr taxminan bolalaming 
    5—8-sinflarda o ‘qish paytlariga to ‘g‘ri keladi va 11—12 
    yoshdan 14—15 yoshgacha 
    bo‘lgan davr oralig‘ida 
    kechadi. Ayrim bolalarda bu davr 1—2 yil ertaroq yoki 
    kechroq kuzatilishi ham mumkin.
    0 ‘smirlarning yosh-psixologik xususiyatlari
    40


    0 ‘smirlik davri ayrim maxsus psixologik adabiyot- 
    larda «o‘tish davri», «og‘ir davr», «inqiroz davri» kabi 
    nomlar bilan 
    ham ataladi. Bu davming «og‘irligi», 
    «keskinligi», «murakkabligi» nimalar bilan asoslanadi?
    0 ‘smirlik davrining og‘ir, murakkab davr ekanligi 
    ko‘plab psixologik, fiziologik, ijtimoiy omillar bilan 
    bog‘liq. Bu davrda rivojlanishning barcha jihatlari: jis- 
    moniy, aqliy, axloqiy, ijtimoiy va shu kabilaming maz- 
    mun — mohiyati ham o ‘zgaradi. Bu davrda o‘smir hay- 
    otida, uning ruhiyati, organizmining fiziologik holatlari- 
    da, uning ijtimoiy holatida jiddiy o ‘zgarishlar sodir 
    bo‘ladi. Aksariyat holatlarda ularda bir-biriga qarama- 
    qarshi bo'lgan turh xil an’analar kuzatiladi. Bu davrga 
    kelib bola endi «bola» emas va shu bilan birga hali «kat­
    ta» ham emas. Uning o‘z-o‘ziga va atrofdagilarga nis­
    batan bo‘lgan munosabatlari butunlay boshqacha xarak- 
    ter kasb etib boradi. Uning qiziqishlari tizimi, ijtimoiy 
    yo'nalganligi qaytadan shakllanadi, o ‘z-o‘zini anglashi
    baholashi, qadriyatlari o'zgaradi. Uning uchun o ‘z 
    «men»i va shu «men»ning ahamiyati ortadi.

    Download 5,3 Mb.
    1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   97




    Download 5,3 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    S o ‘r o g ‘in sa lo m d e k so ‘ra y d i alik

    Download 5,3 Mb.
    Pdf ko'rish