|
Amaliy audit
|
| bet | 72/211 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 13,28 Mb. | | #242509 |
Bog'liq Amaliy auditAMALIY MASHG’ULOT UCHUN MASALALAR
MAVZU. TOVAR-MODDIY ZAXIRALARI HARAKATI BILAN BOG’LIQ MUOMALALAR AUDITINING USLUBIY MUAMMOLARI
Masala. “Ramz” MChJda moddiy-ishlab chiqarish zaxiralari butligini ta’minlovchi sharoitlar yaratildi. Butlik, to’liqlik va kirim o’z vaqtida qilinishini nazorat etish vazifasini omborchi bajaradi. Korxonada ishlab chiqarishga materiallar sarfining asosliligi uchun nazorat amalga oshiriladi, materiallarni sarflash maqsadga muvofiqligi tekshiriladi, xom ashyo keragidan ortiq sarflanganlik hollarida aybdor shaxslar aniqlanadi. Shuningdek, “Ramz” MChJda moddiy-ishlab chiqarish zaxiralari sarflanishi haqidagi dastlabki ma’lumotlar hisobotlar ma’lumotlari bilan taqqoslanadi. Inventarizatsiya yilda bir marta, yillik hisobot tuzilishi oldidan o’tkaziladi.
Korxona moddiy-ishlab chiqarish zaxiralari guruhlarga tasniflanmagan, moddiy shlab chiqarish zaxiralarining harakatlarini schetlarda aks ettirish sxemalari yo’q. Hujjatlar aylanishi grafigi yo’q. Biroq, “Ramz” MChJda moddiy- ishlab chiqarish zaxiralarining samarali analitik hisobi tashkil etilgan, ombor hisobi kartochkasi yuritiladi. Hisoblash to’lov hujjatlarida QQS alohida satr bilan ajratiladi. Yaroqsiz holga kelgan moddiy-ishlab chiqarish zaxiralariga hisobdan chiqarish dalolatnomalari tuziladi.
Moddiy ishlab chiqarish zaxiralarining analitik va sintetik hisobi ma’lumotlari har chorakda taqqoslanadi.
Talab qilinadi:
Ishlab chiqarish zaxiralari saqlanishi va hisobini nazoratini baholashni o’tkazish (10-jadval).
Olingan natijalar bo’yicha ishlab chiqarish zaxiralarining butligi va hisobini auditorlik tekshiruvi dasturi tuzilsin.
Auditor qanday usullar va auditorlik muolajalari bilan dalillar yig’adi?
Moddiy – ishlab chiqarish zaxiralarining(MIZ) hisob tizimi va ichki nazorat holatini tekshirish testlari anketasi
-
№
|
Savolnomalar
|
Javoblar
|
Eslatma
|
yo’q
|
Ha
|
javob
yo’q
|
A. Ichki nazorat
|
1
|
MIZlar saqlashnishini ta’minlovchi sharoitlar
yaratilganmi?
|
|
|
|
|
2
|
MIZlar saqlanishini va foydalanishni nazorat qilish funktsiyasi (vazifasi) qanday amalga
oshiriladi?
|
|
|
|
|
3
|
MIZlarni inventarizatsiyasi o’tkaziladimi,
qachon va necha marta?
|
|
|
|
|
4
|
MIZlarni to’liqligi va o’z vaqtida kirim qilinishi
tekshiriladimi?
|
|
|
|
|
5
|
Ishlab chiqarish materiallar sarfi me’yori asoslanganmi,ular ustidan nazorat amalga
oshiriladimi?
|
|
|
|
|
6
|
Xom ashyo va materiallar keragidan ortiq
sarflanganda aybdor shaxslar aniqlanadimi?
|
|
|
|
|
7
|
MIZlar sarfi haqidagi dastlabki ma’lumotlar
ularning harakati haqidagi ishlab chiqarish
|
|
|
|
|
|
hisobotlari bilan taqqoslanadimi?
|
|
|
|
|
8
|
MIZlar sarflanishining qonuniyligi va maqsadga
muvofiqligi tekshiriladimi?
|
|
|
|
|
B. Hisob tizimi
|
1
|
MIZlarning mos keluvchi guruhlarga
tasniflanishi o’tkazilganmi?
|
|
|
|
|
2
|
Hisob siyosatida MIZlarni schetlarda baholash
usullari tanlanganmi?
|
|
|
|
|
3
|
Materiallar qiymatidan og’ishlarni hisobdan
chiqarish uchun o’rtacha foiz hisoblashuvidan foydalaniladimi?
|
|
|
|
|
4
|
MIZning analitik hisobi tashkil etilganmi, ombor
hisobi kartochkasi yuritiladimi?
|
|
|
|
|
5
|
MIZlar xarakati hisobi bo’yicha hujjatlar
aylanishi grafigiga amal qilinadimi?
|
|
|
|
|
6
|
Hamma hisob-kitob to’lov hujjatlarida QQS
alohida satr bilan ajratiladimi?
|
|
|
|
|
7
|
Yaroqsiz holga kelgan MIZlarni hisobdan
chiqarish dalolatnomalari tuziladimi?
|
|
|
|
|
8
|
MIZlar analitik va sintetik hisobi ma’lumotlari
qanday davriylikda taqqoslanadi?
|
|
|
|
|
Masala. Moddiy ishlab chiqarish zaxiralari harakati auditi, ishlab chiqarish zaxiralari saqlanishi va hisobini auditorlik tekshiruvini o’tkazish tartibini o’zlashtirish.
2012 yil sentyabrda puli to’langan materiallar kelib tushdi.Mol etkazib beruvchilar scheti fakturalarida quyidagilar ko’rsatilgan edi.
-
Sana
|
Mol etkazib beruvchi
|
IXI№material
|
Bahosi, ming so’m
|
Miqdori
|
Qiymati, ming so’m
|
QQS,so’m
|
Umumiy summasi, ming
so’m
|
07.09
|
2-son Ulgurji
baza
|
s/f№407dona
DSP plitasi
|
319,72
|
30
|
9591,67
|
|
|
12.09
|
“Avtomatika” MChJ
|
Qirqilgan
yog’och s/f
№106
|
1656,77
|
16
|
26508,33
|
|
|
20.09
|
“Yu va K” MChJ
|
Tog’terak yog’ochidan qilingan brus, s/f
№374 puli
|
3727,78
|
15
|
55916,67
|
|
|
Sentyabrda kelib tushgan va to’langan jami materiallar
|
92016,67
|
18403,33
|
110420
|
14.09
|
“Sibtexnika”
|
s/f №106 elim
|
20,205
|
50
|
1010,25
|
202,05
|
1212,30
|
26.09
|
“Avarion”
MChJ
|
Fanera, s/f №117
dona
|
22
|
348
|
7656
|
1531,2
|
9187,2
|
28.09
|
“Yu va K”
MChJ
|
Laminat, s/f
№392
|
52,4
|
250,5
|
13102,08
|
2620,42
|
15722,5
|
29.09
|
“Vesta” MChJ
|
Shpot, s/f №201
|
418,17
|
30,51
|
12758,33
|
2551,67
|
15310
|
29.09
|
“Frezer” zavodi
|
Shuruplar, s/f
№1115kg
|
398,5
|
11
|
4383,33
|
876,67
|
5260
|
Sentyabrda kelib tushgan va oktyabrda puli to’langan jami
materiallar
|
38909,99
|
|
|
Sentyabrda puli to’langan, 2012 yil sentyabrda kelib tushgan materiallar. Schet – faktura ma’lumotlari bo’yicha o’tkazmalar qilingan (sentyabrda):
-
№
|
Muomulalar mazmuni
|
debet
|
kredit
|
summa
|
1
|
Mol etkazib beruvchilardan materiallar olingan.
|
1010
|
6010
|
92016,67
|
2
|
Kredit va qarz olish yo’li bilan byudjetdan bo’lgan
qarzdorlik to’langan
|
6410
|
6010
|
18403,33
|
3
|
Tayyor mahsulotlar, tovarlar, bajarilgan ishlar va
qilingan xizmatlar, shuningdek va boshqa aktivlar sotishdan QQS summasi hisoblandi.
|
6810
|
6410
|
18403,33 (QQS)
|
Sentyabr oyida kelib tushgan materiallarning qiymati 2012 yil oktyabr oyida to’landi. Buxgalteriyada quyidagi o’tkazmalar qilindi:
-
№
|
Muomulalar mazmuni
|
debet
|
Kredit
|
summa
|
1
|
Mol etkazib beruvchilardan materiallar olingan.
|
1010
|
6010
|
38909,99
|
2
|
Mol etkazib beruvchilardan tovar moddiy zaxiralar
sotib olinganda hisobga olingan QQS summalari
|
4410
|
6010
|
7782,1
|
3
|
Moddiy resurslar, tovarlar ish va xizmatlaga tegishli
QQS hisobga olindi
|
6010
|
4410
|
7782,01
(QQS)
|
Yozilgan talabnomaga asosan 2012 yil 20 sentyabrda korxona omboridan kuyidagi materiallar berildi: mahsulot ishlab chiqarishga - 2500 so’mlik, dam olish xonasini ta’mirlashga 500 so’m. Buxgalteriyada ushbu muomalalarga quyidagi o’tkazmalar qilindi.
-
№
|
Muomulalar mazmuni
|
debet
|
Kredit
|
summa
|
1
|
Mahsulot ishlab chiqarish, ishlarni bajarish va xizmat
ko’rsatishga to’g’ri materiallar sarfi hisobdan chiqarildi.
|
2010
|
1010
|
2500
|
2
|
Asosiy ishlab chiqarishda aniqlangan tuzatib
bo’lmaydigan mahsulot braklaridan yo’qotishlar hisobdan chiqarildi.
|
2610
|
1010
|
500
|
2012 yil 25 sentyabrda “Ramz” MChJ asosiy ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun sotib olingan QQSni ham qo’shganda qiymati 32400 so’m, bu materiallarning haqiqiy bahosi 26000 so’m bo’lgan materiallarning “ortiqcha” qismini sotishdi.Sotishdan tushum 9010 – “Tayyor mahsulotlarni sotishdan daromadlar” schetiga kiritildi, undan mahsulot sotish hajmidan QQS, avtomobil yo’llaridan foydalanuvchilarga soliq ajratmalari qilindi. Materiallarni sotish natijalari bo’yicha quyidagi buxgalteriya o’tkazmalari qilindi:
-
№
|
Muomulalar mazmuni
|
debet
|
kredit
|
summa
|
1
|
Mahsulotlar (tovarlar, ish-xizmatlar)ni sotishdan
tushumlar
|
5110
|
9010
|
32400
|
2
|
Boshqa tomonga chiqib ketgan materiallar
qiymatini hisobdan chiqarish
|
9010
|
1010
|
2600
|
3
|
Tayyor mahsulotlar, tovarlar, bajarilgan ishlar, ko’rsatilgan hizmatlar sotishdan QQS summasi
hisoblandi
|
9010
|
6410
|
5400
|
4
|
Moddiy resurslar, tovarlar, ishlar va xizmatlarga
|
6410
|
4410
|
5200
|
|
tegishli QQSlar hisobga olindi.
|
|
|
|
5
|
Braklarni to’g’irlashda,
|
qatnashgan asosiy
|
2610
|
6710
|
675
|
|
ishchilarga mehnatga haq
|
to’lash summasidan
|
|
|
(27000x2.5%)
|
|
ajratmalar qilindi
|
|
|
|
|
6
|
Asosiy (operatsion) faoliyatdan olingan
|
9010
|
9910
|
325 (27000-
|
|
daromadlarni hisobga olish schetining yopilishi
|
|
|
26000-675)
|
|
| |
