• Sanogen tafakkurni rivojlantirishga ta’sir etuvchi pedagogik omillar Talaba shaxsiga yangicha yondashuv O’qituvchining innovatsion faoliyati
  • -rasm. Bo’lajak o’qituvchilarda sanogen tafakkurni rivojlantirishning




    Download 2,92 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet8/66
    Sana13.01.2024
    Hajmi2,92 Mb.
    #136647
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   66
    Bog'liq
    MONOGRAFIYA M.K.Ismailov xorijda nashr etilgan

    1.2.3-rasm. Bo’lajak o’qituvchilarda sanogen tafakkurni rivojlantirishning 
    pedagogik omillari 
    Talabalarda mustaqil fikr yuritish malaka va ko’nikmalarini hosil qilish uchun
    avvalo talaba-o’qituvchi o’zaro munosabatlarini tubdan o’zgartirish, talabani ta’lim 
    jarayonining faol sub’ektiga aylantirish lozimligini ko’rsatadi. Buni samarali tashkil 
    etishning bir qator pedagogik-psixologik shartlari va omillari mavjud. Buni 
    quyidagicha izohlashimiz mumkin: 
    - birinchidan, ta’lim beruvchi (ya’ni, o’qituvchi) yoshlarni qanday bo’lsa 
    shundayligicha - iqtidori, layoqati va boshqa imkoniyatlari bilan idrok qilishga, tabiiy 
    tarzda qabul qilishga o’rganishi lozim; 
    - ikkinchidan, ta’lim muassasasi amalda yoshlarga differentsial yondashuvni 
    tashkil qilishi va ulardagi mavjud imkoniyatlarni e’tiborga olishi zarur; 
    - uchinchidan, ta’lim muassasasida o’qitishning yangicha texnologiyasi va 
    yoshlar aqliy faoliyatidan foydalanishning demokratik turlarini joriy etish. Bunda 
    asosiy jihat talaba shaxsini hurmat qilish, uning har bir fikri va yuksalishiga e’tibor 
    bilan qarash talab etiladi; 
    - to’rtinchidan, ta’lim jarayonida guruhda xususan - munozara, dialog, 
    breynshtorming, didaktik o’yin kabi boshqa interfaol o’qitish metodlaridan keng va 
    Sanogen tafakkurni rivojlantirishga ta’sir etuvchi pedagogik omillar
    Talaba shaxsiga 
    yangicha yondashuv 
    O’qituvchining 
    innovatsion faoliyati 
    Pedagogik muloqot 
    uslubi 
    Pedagogik ta’sir 
    etish 
    Faoliyat subyekti 
    Individuallik
    Hamkorlikdagi 
    faoliyat
    Tanlov erkinligi 
    Maslahatchi 
    Tyutor
    Moderator
    Fasilitator
    Avtoritar
    Liberal
    Demokratik
    Yaxlit (uyg’un) 
    Talab
    Istiqbol
    Rag’batlantirish va 
    jazolash 
    Ishontirish 


    41 
    o’rinli foydalanish o’quvchiga ko’proq o’z fikrlarini izhor qilish uchun imkoniyat 
    yaratadi; 
    - beshinchidan, erkin va mustaqil fikrlash uchun guruhda ishlash qonunlari va 
    ijtimoiy pedagogik mezonlarni to’la inobatga olish zarur. 
    Pedagogik jarayonda talabaning “faoliyat sub’ekti” sifatida ishtirok etishi
    o’zaro hamkorlikdagi samarali faoliyat hamda interfaol ta’lim muhitining yo’lga 
    qo’yilishi talabada erkin fikrlash, mustaqillik, ijodkorlik sifatlarining rivojlanishiga 
    xizmat qiladi. Natijada talabada ruhiy-emotsional qoniqish hissi paydo bo’ladi. Shu 
    o’rinda haqli bir savol tug’iladi: “Mazkur jarayonda o’qituvchi qanday vazifani 
    bajarishi lozim?”. 
    Pedagog olim B.Xodjayev o’quvchilarda tarixiy tafakkurni rivojlantirish 
    muammosini o’rganish jarayonida pedagogik faoliyatga nisbatan innovatsion 
    yondashuvlarni tahlil qilib, mazkur jarayonda o’qituvchining quyidagi vazifalarini 
    ajratib ko’rsatadi: maslahatchi, tyutor, moderator va fasilitator o’qituvchi. Oliy ta’lim 
    jarayonida o’qituvchining mazkur vazifalarni bajarishi talabalarda sanogen tafakkurni 
    rivojlantirishga xizmat qilishini qayd etish lozim. 
    Interfaol ta’lim sharoitida o’qituvchining maslahatchilik roliga alohida ehtiyoj 
    tug’iladi. Pedagogika nazariyasi va amaliyotida maslahatchilikka doir faoliyatning bir 
    nechta turlari taklif etilgan: ekspert, loyiha rahbari va tashkilotchi modellari 
    farqlanadi. 

    Download 2,92 Mb.
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   66




    Download 2,92 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    -rasm. Bo’lajak o’qituvchilarda sanogen tafakkurni rivojlantirishning

    Download 2,92 Mb.
    Pdf ko'rish