tagiga.burab biriktiriladi. Revolver yordamida obyektiv harakatga
keltirilib, buyumlami kattalashtirib ko‘rsatish darajasi o‘zgartiriladi.
Mikroskopning mikrometrik vintini burash bilan ko‘rish nayini
yuqoriga k o ‘tarish yoki pastga tushirish, y a’ni obyektiv bilan okul-
yar o ‘rtasidagi fokus masofani to ‘g ‘rilab olish mumkin.
Buyum stolchasi, odatda, yumaloq
yoki kvadrat shaklda
bo‘lib, o ‘rtasi teshik bo‘ladi. Bu teshikdan preparatga yorug‘lik
tushib turadi. Stolchaning orqa sirtiga teshikni katta-kichik qilib
ko‘rsatadigan diafragma o ‘matilgan. Diafragma yorug‘likni tar-
tibga solib turadi. U maxsus vint yordamida ochilib yopiladigan
plastinkalardan iborat. Mikroskoplarda ko‘pincha
diafragma va
oyna oralig‘ida yorug‘likni ko‘paytirib beruvchi kondensor yoki
yorug‘lantiruvchi qismi bo‘lib, u 2 - 3 ta linzalardan tashkil topgan.
Bu qismda yorug‘lik to ‘planib u buyumni yana ham aniq ko‘rishga
yordam beradi.
Buyum stolchasi ostiga joylashgan oyna yorug‘likni diafragma
teshigiga to ‘g ‘rilaydi.
Bu oynaning bir tomoni yassi, ikkinchi to-
moni botiq b o lad i. Preparatga kuch-
siz yorug‘lik tushishi kerak b o ‘lsa, oy
naning
yassi tomoni, yorug‘lik kuchli
tushishi zarur bo‘lsa, botiq tomoni ish-
ga solinadi (1- rasm).
Preparat tayyorlash. Ushbu masala
eng nozik bo‘lib, talaba buni chuqur
o ‘rganib
olishi shart, aks holda,
ko‘zlangan maqsadga erisha olmaydi.
Preparat tayyorlash uchun fiksatsi-
yalangan yoki tirik o ‘simlik bo ‘laklari
ustara yordamida ko‘ndalangiga va
uzunasiga kesiladi.
Kesma kichik, te-
kis va yupqa bo‘lishi kerak.
Kesma ustara tig ‘i sirtidan buyum
. . .
,
i ■
, . ,
,
4 - obyektiv; 5
- buyum stoli;
oynasidagi suv tomchisiga yoki boshqa
6 _ kondensor; 7 _ ko
suyuqlik tomchisiga cho‘tkacha yor-
shtativ dastasi; 9 - makrovint; 10 -
mikrovint; 11 - oyoqchasi.
1- rasm. “Biolam” mikroskopining
umumiy ko‘rinishi:
1 - okulyar; 2 - tubus; 3 -
revolver;
