|
Tashkil etish funksiyasi (ikkinchi funksiya). Tashkil etish
|
| bet | 7/44 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 4,59 Mb. | | #251140 |
Bog'liq Menejmentga oid adabiyotlardan iqtiboslarTashkil etish funksiyasi (ikkinchi funksiya). Tashkil etish – bu tashkilot maqsadga erishishi uchun vositadir.
“Tashkil etish” atamasi boshqaruv funksiyasi ma’nosida ikki ko‘rinishda ishlatilishi mumkin:
Tashkil etish – huquq, roller faoliyat ko‘rinishlari va boshqa omillar o‘zaro munosabat ko‘rinishidagi tizimlar tuzilmasidir.
Tashkil etish – tashkilot tuzilmasi saqlanib qolishi va bunyod bo‘lishiga vosita bo‘lib hisoblanuvchi jarayondir.
Tashkiliy jarayon menejerlik korpusi ishining quyidagi bosqichlarini o‘z ichiga oladi:
Maqsad va vazifalarni belgilash (o‘rnatish).
Ishlar ko‘rinishini aniqlash.
Mavjud insoniy resurslar va ishchi kuchlarini baholash
Tashkiliy tuzilmalarda (funksiyalash va deportamentlash) insoniy resurslarni va ishlar funksiyalari (ko‘rinishlari) ni guruhlash.
Turli xil pog‘onadagi boshqaruv personal xarakteri va javobgarlik darajasini aniqlash va baholash.
Lavozimli yo‘riqnoma, sxema, normativlarni rasmiylashtirish va tasdiqlash.
Kodinatsiya funksiyasi – tashkilot maqsadiga erishish uchun xodimlar faoliyatini muvofiqlashtirish. (71-b)
Motivatsiya funksiyasi. Motivatsiya – shaxsiy va tashkilot maqsadiga erishish uchun o‘zini va boshqalarni faoliyatga uyg‘otish jarayoni.
Motivatsiya odatda xodimlar bu faqat resurs, ularni samarali ishlashga undash kerak, degan ishonchga asoslangan. Motivatsiyaning hozirgi zamon nazariyasi, psixolog va tashkiliy iqtisodiy yo‘llanmadagi nazariyalarni ikki guruhga bo‘lish mumkin:
Shaxs ichki uyg‘onishni ehtiyojini identifikatsiyalash (o‘xshatish) ga asoslangan insonlarni faqat harakatlanishga mahkum etishgan (bu A.Maslou, F. Gersberg va b. atamasi) asoslangan motivatsiya mazmunli nazariyasi;
Motivatsiyaning huquqiy nazariyasi – ancha zamonaviy – bu birinchi navbatda tarbiya, bilimni hisobga olgan holda odamlarni o‘zini qanday tutishiga asoslanadi (bu kutish nazariyasi, adolat nazariyasi va motivatsiya modeli – Porter-Lauler).
Maslou turli xil ko‘rinishdagi iste’molni (ehtiyojni) ichidan beshtasini ajratadi:
Xavfsizlikka va o‘ziga bo‘lgan ishonchga ehtiyoj;
Fiziologik ehtiyoj;
Ijtimoiy ehtiyoj (jamoga yaqinlik, jamoada qo‘llab-quvvatlanish va h.).
Hurmatga ehtiyoj;
O‘z fikrini izohlashga ehtiyoj. (72-b)
Maslou nazariyasi bo‘yicha hamma ehtiyojlarni qat’iy iyerarxik tuzilma ko‘rinishida tasvirlash mumkin. Bu bilan Maslou quyi uyg‘onadigan ehtiyoji qoniqishini talab etadi. Shuningdek, motivatsiya yuqori pog‘onadagilar ehtiyojiga ta’sir qilguncha inson xulq-atvoriga ta’sir qiladi.
Xulosa: agar siz rahbar bo‘lsangiz, u holda insonlar tomonidan qanday faol ehtiyojlar ilgari surilmoqda. Ushbu ehtiyojlar vaqt o‘tishi bilan o‘zgarar eakan, bir marta ish bergan motivatsiya hamma vaqt samarali tarzda ishlaydi, degan fikr bo‘lmasligi kerak. (73-b.)
Motivatsiya – muvaffaqiyati, xizmat bo‘yicha o‘sish, ishlash natijalarini tan olish, yuqori darajadagi javobgarlik, ijodiy va ishchanlik yuzasidan o‘sish. (74-b)
Boshqaruvdagi nazorat funksiyasiga ishning haqiqiy holati haqida vazifalarni hal etish haqida axborot olishga yordam beruvchi jarayon deb qaraladi. (76-b.)
Boshqaruv nazorati bu matematik tadbir emas. Ushbu jarayon boshqaruv vazifalarini bajarishni yengilashtirish maqsadida tashkilotning turli xil ko‘rinishidagi faoliyatini kuzatish va rostlashni o‘z ichiga oluvchi jarayondir.
Boshqaruv samarali nazorati uni strategik rejalashtirish jarayoni bilan birlashtirish asosida bunyod etiladi. Nazorat strategik rejalarni amalga oshirishning kuzatuvini shunday ta’minlaydiki, menejerlar nazoratni shunday bajarayotganini va qachon, qayerda rostlash chora-tadbirlarini qo‘llash kerakligini aniqlab oladilar.
Nazorat qilish sababining eng asosiysi shundan iboratki, tashkilot maqsadga erishish yo‘lida hamma xotolarni aniqlab uni tog‘rilashga ulgurishi kerak.
Klassik menejmentda nazorat funksiyasini tashkilotni talab etilgan darajada ushlab turish evaziga (uning faoliyati ko‘rsatgichlarini o‘rnatilgan stadart (reja) bo‘yicha) amalga oshiriladigan boshqaruv faoliyati ko‘rinishi deb tushunish mumkin.
Nazorat jarayonida quyidagi savollarga javob olish mumkin:
Keyigi gal nimani boshqacharoq qilish kerak?
Mo‘ljallangan og‘ishning sababi nima?
Qaror qabul qilishga nazorat ta’siri qanday?
Nazoratning ijobiy yoki salbiy ta’siri bo‘ldimi?
Yangi maqsadlarni ishlab chiqish uchun qanday xulosalar chiqarish mumkin?
Boshqaruv amaliyotida o‘ziga xos nazorat texnologiyasi mavjud.
Nazoratning hamma tizimlarini bunyod etish asosida quyidagi asosiy talablar – me’zonlar kiradi:
|
| |
