b-aspergillikni (deytromitsetlar sinfi)

teshigi bo'lib, sitoplazma bilan yadro shu teshik orqali erkin o'tib turadi. Shuning 
uchun zamburug'larning barchasi senotsit (bir hujayrali) organizmlar borlari yuksak 
zamburug'larga kiradi 
Vegetativ mitseliy hosil qiluvchi gifalarning diametri 5 dan 50 mkm gacha va 
undan katta bo'ladi. Gifalari juda uzun bo'lib, ko'pincha ular mikroskopsiz ham 
ko'zga ko'rinadi. Mitseliy ozuqa muhitida o'sganda yuzadagi qismi havo mitseliysi 
va ozuqaga botib, uning ichida o'sadigan qismi substrat mitseliysidir. Ba'zan mitseliy 
ildizga o'xshash o'simtalar rizoidlar hosil qiladi. U ana shu o'simtalari yordamida 
substratga yopishib olib, undan oziq moddalarni so'rib oladi. Mitseliy gifalari uchi 
hisobiga o'sadi. Ular uzunlashgan sari eski (qarigan) qismlarida vakuolalar hosil 
bo'ladi, aktiv ravishda oziq moddalar shimmaydi va asta sekin o'zidan-o'zi erib 
ketadi.
17-18-rasm Zamburug’lar va ularning mikroskopik ro’rinishi
Kultural belgilari. Petri likopchasidagi quyuq ozuqa muhitiga zamburug' 
mitseliysi yoki sporasi (konidiyasi) shtrix usulda yoki sanchib ekiladi. 15-25 kun 
davomida har 2-3 kunda ko'z bilan chamalab kuzatib boriladi. Har gal kuzatilganda: 
koloniyaning o'lchami (yirik-maydaligi), shakli, zich yoki siyrakligi, tashqi 
chetining va o'rtasining tuzilishi, yuzasi, koloniyalarning, mitseliyning va ko'payish 
organlarining rangi, substratning va koloniya tubining rangi, tomchi suyuqlik 
ajralishi aniqlanadi. Mitseliy hosil qiluvchi zamburug'lar quyuq muhitda yumaloq 

yoki yuzada keng tarqalgan, substrat ichiga o'sib kirmaydigan, pahmoq, ipsimon, 
o'rgimchak to'risimon, paxtaga o'xshagan yoki unli koloniyalar hosil qiladi.
Ko'pchilik turlarining vegetativ mitseliysi bo'yalmagan. Faqat meva hosil 
qiluvchi mitseliysi pigmentli bo'ladi. Shuning uchun yosh koloniyalari oq yoki och 
kulrang bo'ladi. Meva hosil qiluvchi organlari rivojlana borgan sari koloniyalar 
sariq, pushti, qizil, yashil, qora va hokazo rangga kiradi. Shundan keyin 
bakteriyaning mitseliysi va ko'payish organlari mikroskopda o'rganiladi. Bunda 
stereoskopik yoki oddiy mikroskopda o'rganish va koloniyalarni bevosita Petri 
likopchasining o'zidan ko'rish mumkin. Mikroskopda 80 - 200 marta kattalashtirib 
qarab, havo mitseliysi borligi, uning xarakteri, xlamidosporalar va sklerotsiylar hosil 
bo'lishi, 
sporalarning 
ko’payishiga 
yordamlashuvchi 
rangiyaband 
va 
konidiyabandlarning, boshchalar, sporalar va onidiyalarning joylashuvi aniqlanadi. 
Koloniyaning cheti pigmentlangan va bo'yalmagan qismlari chegarasi va o'rtasi 
kuzatiladi. 

Download 1,4 Mb.