1-sinf « 0 ‘qish» fanidan integratsiyalashgan 1 soatli
dars ishlanmasi
1-sinfda quyidagi fanlarni integratsiyalashgan dars sifatida
o ‘qish mumkin.
O'qish
Atrofimizdagi
olam
Tasviriy san'at
M atematika
«Bog‘da»
Tabiatda kuz
Barg rasmi
Bir xil, har xil.
Uzun, qisqa
«Pomuda»
Maktab tajriba
dalasida
Qovun rasmi
Narsalar sanog‘i
«Vatan bu»
Toshkent —
O'zbekistonning
poytaxti
0 ‘zbekistonning
davlat bayrog‘i
131
«Bo‘ri bilan tuma» Yovvoyi hayvonlar
Bo'rini plastilinda
yasash
«Svetofor»
Bizga y o i
ko'rsatuvchi
belgilar
Svetofor rasmi
Shakllarni
aniqlash
«Ona yer»
M adaniyat va
ekologiya
Tabiat manzarasi
Narsalarni
taqqoslash
Mavzu:
( 0 ‘) tovushi va 0 ‘ o ‘ harfi. 0 ‘rmon.
Maqsad
: 0 ‘quvchilarni O' o ‘ tovush, harfni unli to ‘g‘ri ta-
laffuz qilishga o'rgatish. Bo‘g‘inlardan so'zlar tuzish, ya’ni ter-
minallarni tushuntirish, harflardan iboralarni qo ‘llashni o ‘rga-
tish, malakalarini oshirish.
0 ‘quvchilarga maqollar yodlashga o'rgatish, vatanni sevishga,
tabiatni ardoqlashga, hayvonlarga, qushlarga, o'simliklarga g‘am -
xo‘rlik ruhida tarbiyalash. 0 ‘quvchilarni so‘z boyligini oshirish.
Dars turi:
Yangi bilim beruvchi.
Dars usuli:
suhbat, ko'rgazmalilik, tanishtiruv, mustaqil ish.
Dars jihozi:
rasmli alifbe, 0 ‘ o ‘ harfi (yozma va bosmacha
shakllari), bo ‘g ‘inlar, so‘z plakatlari, rangli rasmlar, o ‘rmon tas-
viri, hayvonlar rasmlari.
Darsning borishi
I. Tashkiliy qism.
a) salom lashish; b) davom atni aniqlash.
d) o ‘quvchilami darsga hozirlash, e) ob-havo, fasl haqida suhbat.
Kuz fasliga oid rasmlami ko‘rsatib, bu faslga oid tabiatdagi
ham da hayvon va o ‘sim liklardagi o ‘zgarishlar haqida suhbat
o ‘tkaziladi.
II. Yangi mavzu bayoni.
0 ‘rmon rasmini ko'rsatib, bu tasvirdan o ‘rmon, o ‘rmondagi
hayvonlar haqida suhbat o ‘tkaziladi.
Bolalar o ‘rm onda yashaydigan hayvonlarni sanashadi. Shu
o ‘rinda o ‘quvchilardan o ‘txo‘r va yirtqich hayvonlar haqidagi
tushunchalarni so‘raymiz javoblariga qarab, o ‘t bilan ovqatlana-
diganlar o ‘txo‘r, go‘sht bilan yoki o ‘txo‘r hayvonlar bilan ovqat-
lanadiganlar yirtqich hayvonlar deyilishini rasmdagi misollar bilan
tushuntiriladi. Bizga tanish bo‘lgan qaysi raqamlarda ( 0 ‘) tovushi
borligini so‘raymiz. 10 soni, o ‘rik, qo ‘l to ‘pi, b o ‘ri rasmlarini
ko‘rsatamiz, shu so‘zlarni b o ‘g‘inlarga b o ‘lamiz. Birinchi bo ‘g‘in-
dagi (o ‘) tovushini talaffuz qilamiz. Talaffuzda to ‘siqqa uch-
132
ramayotgani, demak (o‘) unli tovush ekanligini o‘quvchilarga sa-
vollar berib, birgalikda shu xulosalarni chiqaramiz. Yozuvda bu
tovush 0 L
o ‘ harfi bilan belgilanishi, yozma shakllarini havoda
yozib ko'ramiz «Kim ko‘p so‘z topish» o ‘yini o ‘tkaziladi.
Bolalar harf kassalarida o ‘ harfini topib, o ’n, o ’rin, o ’tin,
ko’l, ko’k so‘zlarini yasaydilar. Birinchilar qatorida shu so‘zlarni
yasagan o ‘quvchilar baholanadi. Darslikdagi rasmlarni kuzata-
miz. Bolalardan to ‘ti qayerda yashashi so‘raladi. Javoblarini eshi-
tib, qo‘shimcha qilamiz. T o‘tilar issiq o ‘lkalarda — Hindistonda,
Afrika, Amerika q it’asidagi changalzorlarda yashashi, davlatlar
tom onidan m uhofaza qilinishi va qushning sifatlari bayon eti-
ladi. Kitobdagi o ‘rgimchak nomi — tarantum. U cho‘l, adirlarda
uchrashi, zaharidan ot o ‘lishi, qo‘y esa semirishini bolalarga tu-
shuntiramiz. Shu o ‘rinda «Atrofimizdagi olam» fanidagi «Tabiat
va inson» mavzusidagi tabiatni inson avaylashi, qushlarni har xil
usullar bilan qiynamaslik, o ‘simlik va daraxtlarni sindirmaslik,
avaylab asrash haqida rasmlar bilan suhbat o ‘tkaziladi. Rasmlar
orqali songa 3 ni qo ‘shish va ayirishga oid masalalar yechiladi.
Jismoniy daqiqa
G ‘ozlar uchib keldilar,
Hoy olma, olma, olma.
K o‘lmakchaga qo‘ndilar,
Meni ovora qilma.
Don ch o ‘qib, suv ichib,
Biroz yengil, bo‘y cho‘zay.
Yana uchib ketdilar,
Olmalaringdan uzay.
III. Mustahkamlash.
«Adashganlar» o ‘yinini o‘tkazamiz.
Bunda qatorlar orasiga 2—3 ta undosh harf aralashtirib qo‘-
yiladi. Unli harfni olgan o ‘quvchi harfni aytib darvozadan o ‘tadi.
Undosh harf qoladi. Sinfni guruhlarga bo‘lib, bo‘g‘inlar tarqa-
tiladi. Shu bo ‘g‘inlardan ko‘p so‘z tuzgan guruh g‘olib hisob-
lanadi. H ar bir guruhni hosil qilgan so‘zlarini o ‘quvchilar bilan
solishtiramiz, kimniki ko‘p, nechtaga ko‘p savollarini berib, m a-
tematikadagi bilimlarini mustahkamlanadi.
-o ’r, -m on, -ri, -ti, -to ’, -to, -m ir, -lo, -la, -ko’l, -mak.
1 3 3
«Sehrli olma» o ‘yinini o ‘tkazamiz. Savatdagi olmalar orqasiga
uy va yow oyi hayvonlar rasmi yopishtirilgan. Bolalar hayvon
turlarini, nomini aytishadi. So‘zni bo‘g‘inga ajratib berishadi. Ja-
voblariga qarab, o ‘quvchilarni baholanadi.
IV Darslik bilan ishlash.
Darslikdagi bo‘g‘in va so‘zlam i aw al
o'qituvchi o‘qib beradi, keyin o ‘quvchilarga o ‘qittiriladi. Rasm
asosida gaplar tuzilib, gaplar ichidan 0 ‘ tovushi bor so‘zlar aj-
ratiladi. T o ‘tiqushning boshqa qushlardan ajratib turadigan xu-
susivatlari so‘raladi. Alifbedagi rasmga qarab, to ‘tiqushning ras-
mini chizishadi. Patlaridagi ranglarga o ‘quvchilar e ’tiborini qara-
tiladi. Kimning uyida yoki qarindoshinikida to ‘ti borligi, uni ko‘r-
gan bo ‘lsa, tasvirlab berishi so‘raladi.
V. Darsga yakun yasash. Uyga vazifa berish.
Darsda faol qatnashgan o ‘quvchilarni baholab, olgan balla-
rini izohlayman. Uyga vazifa, darslikdagi 26-betni o‘qish, O l to
vushi ishtirok etgan so‘zlami topish, 0 ‘ tovushi bo‘lgan hayvon
rasmini chizish.
|
