40 Тохир Малик. «Иймонлашиш умиди.» - Т.: Янги аср авлоди, 2004.
94
Xoja Abdulxoliq G ’ijduvoniy, Xoja Axmad Yassaviy, Xoja Bahouddin Naqshband va h.
«Shayx» - arabcha «keksa, oqsoqol» m a’nolarini anglatadi.
Tasavvufda piru murshidlarga nisbatan qoMlaniladigan unvon. Ko‘pligi
«mashoyix». Y usuf Xamadoniydan oldin o ‘tgan pirlar «Shayx» unvoni bilan atalganlar.
BU QIZIQ!
Nima uchun «5 kunlik dunyo» deyiladi?
Xalq orasida «besh kunlik dunyo» iborasi bejiz tilga olinmaydi. Olamning bugungi kunga qadar 5 kun 6 soat 56 daqiqa 12 soniyalik rivojlanish davri insonning tug‘ilganidan vafot etguncha qadar bo‘lgan davriga mutanosibligi ana shu iboraning mohiyatini aks ettirsa, ajab emas. Darhaqiqat, jadvaldagi davrlar mazmuni ustuniga e’tibor bering.
Olamning kunlari Kishi yoshi Davrlar mazmuni
Olamning 1 kunlikka qadar bo‘lgan oralig‘idagi davr
Olamning 1 kunligidan ikki kunligiga qadar bo‘lgan oraliq Olamning 2
kunligidan 3 kunligiga qadar
1 yoshgacha boMgan davr
1-12 yoshgacha boMgan davr
12-24 yoshgacha boMgan davr
Olamning paydo bo blga- nidan to bir kunlikka qa dar bo‘lgan oraliq inson ning tug'ilganidan to bir yoshgacha bo‘lgan davrga o'xshaydi.
Inson bu davrda faqatgina moddiy oziqqa ehtiyoj sezadi; u na yaxshilik, na yomonlik, na issiq, na sovuq, na qo‘rqish, na quvonchni farqlavdi.
Bu davrda u issiq- sovuqni, katta-kichikni, ya’ni moddiyat dunyosini anglay boshlaydi.
Bu oraliq moddiylik dun- yosidir. Inson bu davrga kelib moddiy dunyoni to‘-
boMgan vaqt oralig'idagi davr
Olamning 3-4 kunlari oralig4idagi davr
Olamning 4-5 kunlari oralig‘idagi davr
24-36 yoshgacha bo‘lgan davr
36-60 yoshgacha boMgan davr
liq anglab yetadi, uning hislatlari va m a’naviy dunyosi shakllana bosh- laydi. Endi u nafaqat is- siq-sovuqni, balki yaxshi- yomonni ham farqlay boshlaydi, jismoniy jihatdan voyaga yetadi.
Bu davrda inson jismoniy hamda m a’naviy jihatdan kamolga yetadi, oila qura- di, bola-chaqali boMadi.
Biroq, shu davrdan bosh- lab uning jismoniy rivoj lanishi sekinlashadi, un- dan keyingi rivojlanish esa aql-zakovati, tafakkuri
- bir so‘z bilan aytganda, m a’naviy-ruhiy dunyosi- ning takomillashuvi bilan belgilanadi.
Bu davr m a’naviy at (ruhi yat) dunyosi. Bu davr insonning m a’naviy-ruhiy jihatdan to‘liq shakllanib bo‘lganini anglatadi.
Demak, yuqoridagi mulohazalarga suyanib aytish mumkinki, olam va odamzod rivojlanishi o ‘zaro mos ravishda moddiy dunyodan hissiy dunyoga, hissiy dunyodan ruhiyat dunyosi tomon kengayib boruvchi ulkan hayotbaxsh halqadir. («Tafakkur»,1999, №1, 86-87 betlar).
96
| 