Mavzu bo‘yicha nazorat savollari:
Xalq amaliy san’ati va hunarmandchiligi, milliy m e’morchilik, milliy teatr va musiqa, qo‘shiqchilik va xalq raqs san’ati nima uchun xalq pedagogikasi manbalaridan biri bo‘lib hisoblanadi?
Hunarmandchilikning qanday sohalarini bilasiz?
Hunarmandchilikka oid xalq maqollaridan misollar keltiring.
Bayramlar, ommaviy xalq sayllarida qanday san’at turlari namoyish etilgan?
M usiqaning tarbiya vositasi sifatidagi o ‘mi nimada?
Xalq qo‘shiqlarida nimalar kuylanadi?
Yurtimizdagi tarixiy obidalar, milliy m e’morchilik namunalarining yoshlar tarbiyasidagi ahamiyati nimada?
TOPSHIRIQ. Berilgan matnni o ‘qing. Tanlagan kasbingizdan tashqari yana qanday hunarlami egallaganligingiz haqida gapirib bering.
0 ‘zbek san’ati
O 'zbek xalqi san’atining barcha sohalarida o ‘simlik omamenti ustun turadi, ammo u doimo geometrik naqshlar bilan birga ishlatiladi.
106
Ganchkor ustalar har xil turdagi o ‘yma ishlatadilar: zamin-kori, choka- pardoz, lo‘li-pardoz va tabaqa-pardoz. Ganchkor naqshlar katta korxo- nalar, ma’muriy imoratlar, madaniyat va san’at saroylarini bezabgina qolmay, keyingi yillarda juda ko‘p fuqarolarning uylariga ham husn bag‘ishlamoqda. Yirik inshootlar, monumental obidalar, keng savdoga m o‘ljallangan o'ym akor ganch naqshlar muayyan motivdagi omament- lar tasvirlangan qoliplarda quyilib ishlanadi. Bunday ajoyib milliy bezaklar Toshkentdagi Alisher Navoiy nomidagi opera va balet teatrida, katta san’at va madaniyat saroylarida, juda ko‘p m a’muriy va jamoatchilik binolarida, oshxonalar va do‘konlarda keng ishlatilgan boMib, ular shahar husniga husn bag‘ishlamoqda.
Yorqin mayin bo‘yoqlar bilan an'anaviy o ‘ymakorlik naqshlarining birgalikda ishlatilishi, ayniqsa, chiroy kashf etadi. Mashhur badiiy ganchkor ustalardan 0 ‘zbekiston fanlar akademiyasining faxriy a’zosi, Respublikada xizmat ko‘rsatgan san’at arbobi Shirin Murodov, Xalqaro mukofotlar sovrindori, 0 ‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan san’at arbobi Abdulla Boltaev, elda katta hurmatga sazovor bo‘lgan mohir ustalar ToshpoMat Arslonqulov, Usmon Ikromov, Anvar Quliev, Shamsiddin G ’ofurov, Quli Jalilov, 0 ‘zbekiston fanlar akademiyasining faxriy a’zosi Y usuf Ali Musaev va boshqalar yaratgan o‘ymakorlik va m e’morlik san’ati xalqimizning badiiy boyligidir.
Amaliy bezak san’ati turlaridan 0 ‘zbekistonda keng tarqalgan sohasi - bo'yoqli rasmlar chizishdir. Odatda, bu soha ikki xilda: ganch suvoqli devorga rasm chizish va yog‘och buyumlarga rangli naqsh berishdan iborat. Mazkur hunami naqqoshlik san’ati deb ataydilar. 0 ‘tmishda yuksak did bilan bunyod etilgan naqshli muhtasham binolar hozirgacha kishini o ‘ziga maftun qilib kelmoqda. Nihoyatda boy, mazmunli milliy naqshlarimiz turar joy va yirik imoratlarning devor hamda shiftlarida, oddiy idish-tovoqda, sandiq va ko‘rpachalar, belanchak, cholg‘u asboblari va boshqa buyumlarda jilovlanib insonni hayratga soladi.44
|
