• 7-rasm. To‘g‘ri burchakli cheksiz uzunlikdagi bir oichamli potensial to‘siq.
  •  Potensial to‘siqdan o‘tish va qaytish




    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet75/240
    Sana08.01.2024
    Hajmi9,41 Mb.
    #132633
    1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   240
    4.2. Potensial to‘siqdan o‘tish va qaytish
    Zarrachaning bir o ich o v li harakatining muhim xususiyatlaridan biri 
    uning potensial to ‘siqdan o ‘tishidir. Bu holda zarrachaga ta’sir etuvchi 
    kuchlar fazoning biror bir cheklangan sohasidagina ta ’sir etadi. Ushbu 
    sohadan tashqarida esa zarracha erkin harakatlanadi deb qarash
    mumkin. Oddiy k o ‘rinishdagi to ‘siq 
    sifatida 
    maydondagi 
    zarrachaning 
    harakatini 
    o ‘rganish 
    kvant 
    mexanikasining bir qator muhim va 
    prinsipial jihatdan yangi xossalarni 
    keltirib chiqaradi.
    Dastlab 
    7-rasmda 
    tasvirlangan 
    to ‘g ‘ri burchakli cheksiz uzunlikdagi 
    bir 
    o ich am li 
    potensial 
    to ‘siqdan 
    zarrachaning o ‘tishi tekshirib chiqiladi.
    Zarrachaning 
    U(x) 
    potensial 
    energiyasi o ‘qining 
    a
    > 0
    sohasida
    7-rasm. To‘g‘ri burchakli 
    cheksiz uzunlikdagi bir 
    oichamli potensial to‘siq.
    112


    m a’lum o ‘zgarmas Ut) m usbat kattalikka va x<0 sohada u nolga teng 
    bo‘lsin. U(x) potensial energiya x o ‘qining pog‘onali funksiyasi b o ‘lgani 
    uchun ning m usbat y o ‘nalishdagi o ‘zgarish sohasi ajratiladi, manfiy 
    y o ‘nalishda esa bitta o ‘zgarish sohasi b o ‘ladi. U holda Shredinger 
    tenglamasini yechish osonlashadi, chunki o ‘zgaruvchi x ning bu ikkita 
    sohadagi qiymatlariga U(x) ning mos o ‘zgarmas qiymatlari 
    to‘g ‘ri 
    keladi, y a’ni:
    x ning x < 0 sohasini 1-soha deb ataladi va bu sohada Shredinger 
    tenglamasining yechimini mos holda 1 indeks bilan belgilanadi, x ning 
    x
    >0
    sohani esa 2-soha deb belgilanadi va shu sohaga tegishli 
    yechimlami mos holda 2 indeks bilan belgilanadi. Har bir sohada 
    Shredinger tenglamalarining yechimlari, y a ’ni ц/ va цг- lar aniqlanadi 
    va x ning butun sohasida to ‘Iqin funksiya uzluksiz va bir qiymatli 
    bo ‘lishi uchun bu ikkala yechim lam ing o ‘zlari va birinchi tartibli 
    hosilalari uchun x= 0 nuqtadagi chegaraviy shartlari yoziladi, y a ’ni:
    Yuqorida qayd etilgan ikkala sohalar uchun statsionar holatdagi 
    Shredinger tenglamasi:
    (4.9)
    (4.10)
    d v :  i- k 2w , = o , x < о

    T 1
    (4.11)
    ko‘rinishga ega. Bu tenglamalarda:
    (4.12)
    kabi belgilashlar kiritildi. (4.11) tenglamalarning yechimlarini 
    quyidagicha yozish mumkin:
    p x = A / kl + Bxe - k\


    • 

    Download 9,41 Mb.
    1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   240




    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Potensial to‘siqdan o‘tish va qaytish

    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish