33
ishlamayotgan agregatninig birlamchi dvigateliga bug‘ yoki suv yuboriladi
va agregat sinxron aylanish chastotasiga yaqin chastotagacha aylantiriladi.
Generator uyg‘otilgan holda ulanadigan aniq sinxronlash usulida uni
tarmoqqa ulash paytida quyidagi shartlar bajarilishi kerak:
ulanayotgan
generator
va
tarmoq
kuchlanishlari
effektiv
qiymatlarining
tengligi;
generator
va
tarmoq
kuchlanishlari
chastotalarining tengligi; generator va tarmoqning bir nomdagi
kuchlanishlari fazalarining mos kelishi.
Aniq sinxronlashda ko‘rsatilgan shartlardan birortasiga amal
qilinmasa, tokning birdaniga katta o‘zgarishiga
olib keladi, bu esa faqat
ulanayotgan generatorgagina
xavfli
bo‘lmay,
balki
energotizim
ishining
turg‘unligi
uchun ham xavfli
hisoblanadi.
Albatta,
hamma
ko‘rsatilgan
talablarning
absolyut aniq bajarishning
iloji yo‘q va shuning uchun
real
sharoitlarda
nazorat
qilinayotgan
kattaliklarning
chetga
chiqishiga
ruxsat
etiladi
va ularning chegarasi
quyida ko‘rsatilgan.
Energotizim - C ga generator - Г ni parallel ishlashga ulashning
hususiyatlarini 6.1-rasmda ko‘rsatilgan sxema misolida ko‘rib chiqish
mumkin.
Aniq sinxronlashning yuqorida ko‘rsatilgan shartlari buzilsa, quyidagi
uchta hol bo‘lishi mumkin:
a) generator va energotizim
faza kuchlanishlari U
f,s
hamda
U
f,g
lar
vektorlarining kattaligi teng emas, ammo fazalari mos keladi va vaqt
bo‘yicha bir xil chastotada o‘zgaradi:
lU
f,s
l ≠ lU
f,g
l; f
g
= f
s
;
= (U
f,s
۸
U
f,g
) = 0;
(6.1)
b) faza kuchlanishlarining vektorlari faza bo‘yicha
biror burchak ga
suriladi, ya’ni:
≠ 0, ammo f
g
= f
s
; lU
f,s
l = lU
f,g
l;
(6.2)
а)
б)
6.1-rasm. Aniq sinxronlash usuli bilan
generatorni tarmoqqa ulash:
a)-U
f,g
≠U
f,s
dagi kuchlanishlarning
vektor diagrammasi; b)-shuning o‘zi 0
bo‘lgandagi
sxemasi
.
34
d) generatorlar har xil burchak tezligida aylanadi:
f
g
= f
s
; lU
f,s
l = lU
f,g
l.
(6.3)
Birinchi ikki holda generatorning ulash paytida kuchlanishlar ayirmasi
U
f
hosil bo‘ladi, u muvozanatlovchi tokning oqishiga sabab bo‘ladi.
Muvozanatlovchi tok uchinchi holda ham ulash paytidayoq (agar
≠0
bo‘lsa) yoki ma’lum vaqtdan so‘ng, kuchlanishlar vektori ma’lum
burchakka surilgandan keyin hosil bo‘ladi:
